Η Παιδεία δέσμια της νοοτροπίας μας

Οι αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που πέρασε η τέως υπουργός Παιδείας κ. Μαριέττα Γιαννάκου, με βρήκαν σε πολλά σημεία σύμφωνο. Αναφέρω επί παραδείγματι τις διατάξεις για το ανώτατο όριο φοίτησης, για τη μη εκλογή των καθηγητών από φοιτητές και για τα πολλαπλά συγγράμματα. Παρότι, λοιπόν, ο νόμος ήταν κατά τη γνώμη μου στη σωστή κατεύθυνση, η συλλογιστική πάνω στην οποία βασίστηκε ήταν εντελώς λανθασμένη.

Όταν ένα σπίτι κριθεί ακατάλληλο για να κατοικείται, πρέπει να κατεδαφιστεί και να φτιαχτεί από την αρχή. Τι κι αν ανακαινίσεις τον τρίτο όροφο, αν το πρόβλημα είναι στα θεμέλια; Κάπως έτσι είναι τα πράγματα και στο χώρο της Παιδείας. Η πολιτική ηγεσία θεώρησε ότι αν αλλάξει τα πράγματα στο επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, θα βελτιωθεί ως εκ θαύματος και το υπόλοιπο οικοδόμημα της Παιδείας.

Στη χώρα μας το πρόβλημα της Παιδείας είναι διττό: αφορά αφενός τον τρόπο με τον οποίο είναι το όλο σύστημα δομημένο και αφετέρου τη νοοτροπία που κυριαρχεί σε ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. Ακόμα χειρότερα, αυτά τα δύο είναι αλληλοτροφοδοτούμενα και αλληλοεξαρτώμενα. Από το δημοτικό ο μαθητής διδάσκεται ότι το σημαντικό είναι να κυνηγάει το βαθμό. Οι γονείς δεν κοιτάζουν τόσο την προσπάθεια, τον τρόπο σκέψης, όσο το αποτέλεσμα. Όσο μεγαλώνει ο μαθητής αυτή η βαθμοθηρία γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Έπειτα, εισάγεται σε κάποιο πανεπιστημιακό ίδρυμα και αίφνης ανακαλύπτει ότι δεν ξέρει να δουλεύει με συστηματικό τρόπο, να αναλύει και να συνθέτει, να περατώνει σύνθετες εργασίες.

Όλα τα παραπάνω είναι τα αποτελέσματα αυτού του συστήματος, αλλά και του τρόπου σκέψης της κοινωνίας μας. Όλοι πρέπει να σπουδάσουν. Δεν έχει σημασία το αν μπορούν, το τι ικανότητες θα έχουν αναπτύξει έως τότε κλπ., αλλά το να μπουν «κάπου». Η σπουδή λοιπόν της πολιτείας να δημιουργήσει σε κάθε χωρίο και ΤΕΙ, έρχεται να καλύψει αυτή την κοινωνική «απαίτηση».

Αργά ή γρήγορα έρχεται κι η ώρα που ο γονιός, ο οποίος πριν λίγα χρόνια απαιτούσε το παιδί του να σπουδάσει οτιδήποτε και οπουδήποτε, παρακαλάει κάποιον πολιτικό για ένα διορισμό στο δημόσιο. Μετά απ’ όλα αυτά αναρωτιέμαι μήπως πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στα κοινωνικά μας «θεμέλια»…

Δ. Τζ.