Κυριακή, Νοεμβρίου 11, 2007

Το βαθύτερο πρόβλημα της Παιδείας


Οι δομικές αδυναμίες του εκπαιδευτικού μας συστήματος έρχονται για μια ακόμα φορά στην επιφάνεια, με αφορμή μια έρευνα του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» του Σαββάτου 10/11. Σύμφωνα με αυτήν, «οι μαθητές του λυκείου δυσκολεύονται να επιχειρηματολογήσουν και επομένως να πείσουν, όταν διατυπώνουν γραπτώς τις σκέψεις τους σε μορφή δοκιμιακού κειμένου». Οι σχολικές εκθέσεις που εξετάστηκαν εμφανίζουν κενά και αδυναμίες, λογικά άλματα, ατεκμηρίωτα συμπεράσματα, αντιφάσεις, ενώ το 73% των γραπτών δεν είχε λογική αλληλουχία.

Από τα συμπεράσματα της έρευνας γίνονται εμφανείς οι εγγενείς αδυναμίες γραπτής έκφρασης των σημερινών 16αρηδων. Ωστόσο, σε ένα μεγάλο ποσοστό δε φταίνε εκείνοι για το γεγονός αυτό, αλλά το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Όπως είναι δομημένο όλο το οικοδόμημα της Παιδείας στην Ελλάδα δεν ευνοεί τον δημιουργικό τρόπο σκέψης και τη μάθηση. Αντιθέτως, αυτοσκοπός είναι η βαθμοθηρία. Όλα έχουν μια αφετηρία και κυρίως ένα σημείο τερματισμού: τις πανελλαδικές εξετάσεις.

Αυτό έχει ως συνέπεια οι μαθητές να μην αποκτούν γερά θεμέλια. Το σημαντικό (απ’ το δημοτικό κιόλας) δεν είναι ο σωστός τρόπος σκέψης, η κριτική ικανότητα και η συνθετική σκέψη, αλλά ο βαθμός. Όλα γίνονται γι’ αυτόν. Κάποια στιγμή ο μαθητής φτάνει στο λύκειο. Εκεί κυριαρχούν δύσκολα μαθήματα, για την παρακολούθηση των οποίων απαιτείται ιδιαίτερος κόπος. Έτσι, το μάθημα της Έκθεσης αντιμετωπίζεται ως η «ώρα του παιδιού». Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την έλλειψη βάσεων, οδηγεί στις αδυναμίες που η προαναφερθείσα έρευνα καταγράφει.

«Όταν ένα σπίτι κριθεί ακατάλληλο για να κατοικείται, πρέπει να κατεδαφιστεί και να φτιαχτεί από την αρχή. Τι κι αν ανακαινίσεις τον τρίτο όροφο, αν το πρόβλημα είναι στα θεμέλια;» έγραφα σε προηγούμενο κείμενο αναφερόμενος στη μεταρρύθμιση της κ. Μ. Γιαννάκου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Όσο γρηγορότερα το καταλάβουμε τόσο το καλύτερο…

Δ. Τζ.

10 σχόλια:

oneiroparmenh είπε...

Αυτό είναι πράγματι μια μεγάλη αδυναμία της εκπαιδευσης..Η σωστή έκφραση,είτε γραπτή είτε προφορική είναι απαραίτητη για όποια κατεύθυνση κι αν ενδιαφέρεται να ακολουθήσει ένας μαθητής,είτε αυτή είναι θετικού είτε τεχνολογικού είτε φιλολογικού περιεχομένου..
Παρά το γεγονός αυτό όμως δεν δίνεται η δυνατότητα στους νέους να αναπτύξουν τις εκφραστικές τους δυνατότητες στο σχολείο..
Από προσωπική εμπειρία,απ'όσο θυμάμαι στο σχολείο δεν μου δοθηκε ποτέ η δυνατότητα να μάθω να εκφράζομαι σωστα και να αναπτύξω τις απόψεις μου.Στο γυμνάσιο,που έπρεπε να αρχίσουν να δίνονται οι βάσεις για ανάπτυξη κριτικής ικανότητας,το μόνο που γινόταν στο μάθημα της νεοελληνικής γλώσσας ήταν η κάλυψη κενών σε θέματα γραμματικής και σύνταξης που δεν είχαν διδαχθεί σωστα στο δημοτικό.Έτσι όταν ένας μαθητης μπαίνει στο λύκειο και του ζητείται να εκφρασει γραπτά τις απόψεις του πάνω σε ένα σημαντικό κοινωνικό θέμα,αυτό είναι δύσκολο εως αδύνατον.
Ο μόνος τρόπος να μάθει να εκφράζεται σωστά ένας νέος είναι να καταφύγει σε φροντιστηριακά μαθήματα,πράγμα που δείχνει ότι η δημόσια εκπαίδευση δεν είναι καθόλου δημόσια τελικά..

ritsmas είπε...

Ναι, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα αποτελέσματα της έρευνας πλησιάζουν την αλήθεια. Υστερούμε πολύ, γιατί έχουμε εγκαταλείψει από το δημοτικό το συνεχές διαβασμα και την αντιγραφή Τα παιδια συμπληρώνουν κουτάκια.

Ομως εχω να πω ότι συναντώ συχνά νέους με εκπληκτικό λεξιλόγιο και δεξιοτεχνία του λογου που με κάνουν να νοιώθω αμήχανη.

Θέλω να πω ότι ναι μεν έχουμε πρόβλημα δεδομένου ότι η γραμματική είναι δυσκολη, θελει δουλειά, από την άλλη ομως δεν ειναι όλα μαυρα και σκοτεινά.
χαιρετω
ριτς

Δ. Τζ. είπε...

@oneiroparmeni: Θα συμφωνήσω απόλυτα. Δυστυχώς, στο γυμνάσιο και στο λύκειο οι καθηγητές "τρέχουν" να καλύψουν κενά προηγούμενων τάξεων. Αυτό, σε συνδυασμό με την έλλειψη βάσεων, αλλά και το χαμηλό ενδιαφέρον για το μάθημα από πλευράς μαθητών οδηγεί στα όσα προαναφέραμε.

@ritsmas: Έχεις δίκιο ριτς. Κάποιος (δε θυμάμαι ποιος) είχε πει ότι η στατιστική είναι ο καλύτερος τρόπος να πεις ψέματα και μάλιστα με επιστημονική "κάλυψη". Εν μέρει έχει δίκιο, καθότι οι έρευνες μπορούν να ερμηνευτούν διαφορετικά, αναλόγως που εστιάζει κανείς.

Απ' την άλλη, θα συμφωνήσω ότι τα πράγματα δεν είναι εντελώς μαύρα. Κι εγώ σ' αυτή τη γενιά περίπου ανήκω και πιστεύω ότι ισχύει αυτό που λες. Όμως, όπως είναι δομημένο το εκπαιδευτικό μας σύστημα δε βοηθάει καθόλου το μαθητή. Εναπόκειται καθαρά σ' αυτόν το πόσο θα αναπτύξει τις δεξιότητες του...

Unknown είπε...

Δυστυχώς τα παιδιά από μικρή ηλικία εκπαιδεύονται στο να θεωρούν βάρος την γνώση και το βιβλίο αγγαρεία. Ίσως έτσι εξηγείται η αποστροφή για τα εξωσχολικά βιβλία. Σ' αυτό ευθύνεται η δομή του δημόσιου σχολείου που αναγκάζει το παιδί να
"εμβολιάζεται" με προπαποφασισμένες αλήθειες.

Η αλήθεια είναι κάπου στην μέση. Υπάρχουν νέοι με άψογο λεξιλόγιο και χειρισμό του λόγου, όμως οι περισσότεροι δεν χρησιμοποιούν πάνω από 100-200 λέξεις.Αυτό είναι απόρροια της στείρας απομνημόνευσης και του αυτιστικού λόγου στις αίθουσες διδασκαλίας που ακυρώνουν την κριτική σκέψη και καθιστούν τις υποδοχές ερεθισμάτων των παιδιών,ατροφικές.

Την καλημέρα μου φίλε δ.τζ.

ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΠΙΣΩ είπε...

Είναι τραγικό που οι μαθητές για το κυνήγι αυτού του κωλοβαθμού αναγκάζονται να παιρνούν όλη την μέρα τους σε μία αίθουσα(πρωί σχολείο,απόγευμα φροντιστήριο)..
Και μετά μου θέλουν κάποιοι και ιδιωτικά πανεπιστήμια...

cyberego είπε...

Φταίει μόνο το σχολείο άραγε; Γιατί παλιότερα (όχι και πολύ)- που δεν ήταν και πιο καλό ή πιο διαφορετικό το εκπαιδευτικό σύστημα- δεν υπήρχε τόσο μεγάλο πρόβλημα; Μήπως παίζουν ρόλο και άλλοι εξωσχολικοί παράγοντες, όπως η κωλοτηλεόραση που παρακολουθούν τα παιδιά(και τι εκπαιδευτικό ρόλο παίζει δυστυχώς παίζει αυτή;), η απουσία επικοινωνίας με την οικογένεια και η κακή, υπερβολική χρήση του διαδικτύου βλ.πολεμικά παιχνίδια....

Δ. Τζ. είπε...

@niko: Φίλε νίκο θέτεις ένα άλλο μεγάλο θέμα, τα ιδιωτικά (ή μη κερδοσκοπικά) πανεπιστήμια, για το οποίο σκοπεύω να γράψω κάτι σύντομα. Νομίζω, όμως, ότι για τις αδυναμίες του κράτους ευθύνεται πρωτίστως αυτό και όχι οι ιδιώτες. Π.χ. την ανάγκη για τα φροντιστηριακά μαθήματα στο λύκειο τη δημιούργησε το χαμηλού (ή μετρίου) επιπέδου δημόσιο σχολείο. Ο ιδιώτης έρχεται να καλύψει τις ανάγκες που το κράτος δε μπορεί να διαχειριστεί.

@cyberego: Σίγουρα παίζουν ρόλο κι άλλα πράγματα. Θα ήταν λάθος να μην συνυπολογίσουμε το περιβάλλον μέσα στο οποίο ή γύρω απ' το οποίο ζουν οι μαθητές...

oneiroparmenh είπε...

ritsmas:Συμφωνώ πως υπάρχουν νέοι με πολύ ανεπτυγμένο λεξιλόγιο και κριτική ικανότητα,όμως αυτό σε καμία περίπτωση δεν προέρχεται από τη σχολική τους εκπαίδευση..

Βιργινία είπε...

Oi idioi oi mathites k oi foitites apaksionoun to ekpaideutiko sustima..

oneiroparmenh είπε...

βιργινία:Δεν τους δίνεται άλλη επιλογή καλή μου..Δεν είναι οι μαθητές και οι φοιτητές υπεύθυνοι γι'αυτήν την κατάσταση...Η ίδια η παιδεία τους προκαλεί να την απαξιώνουν..