Η βία στα γήπεδα

Με αφορμή ένα ακόμη περιστατικό γηπεδικής βίας, που συνέβη την περασμένη Κυριακή στον ποδοσφαιρικό αγώνα Άρης – ΑΕΚ, αναδημοσιεύω ένα παλαιότερο κείμενό μου πάνω στο θέμα της βίας στα γήπεδα. Φαίνεται ότι παρά τις γενικόλογες διαβεβαιώσεις της πολιτείας, δεν υπάρχει καμία πρόοδος στο θέμα αυτό. Και πολύ φοβάμαι ότι θα ξανασυζητήσουμε τα ίδια πράγματα στο μέλλον με κάποια νέα δυσάρεστη αφορμή…

Όπως όλες οι κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαπενταετίας, έτσι και η σημερινή, προχώρησε σε μεγαλόστομες δηλώσεις για την πάταξη της βίας στα γήπεδα. Δηλώσεις, οι οποίες –δυστυχώς– δε συνοδεύτηκαν απ’ το ανάλογο νομοθετικό πλαίσιο και περιορίστηκαν σ’ ένα φιλολογικό – θεωρητικό επίπεδο.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι η πάταξη της βίας στα γήπεδα, όπως και κάθε άλλου φαινομένου κοινωνικής παθογένειας, είναι καθαρά θέμα βούλησης της εκάστοτε πολιτικής τάξης. Και μάλλον δεν έχουν άδικο, αν λάβουμε υπόψη μας τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασε η πρώην πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας, Margaret Thatcher, στα γενικευμένα κρούσματα γηπεδικής και εξωγηπεδικής βίας στη «Γηραιά Αλβιόνα», τη δεκαετία του ’80. Η βρετανική κυβέρνηση, λοιπόν, θέσπισε ένα αυστηρότατο νομοθετικό πλαίσιο, στοχεύοντας κατά κύριο λόγο στην πρόληψη και όχι την καταστολή. Αν, παρ’ ελπίδα, συνέβαιναν επεισόδια σ’ έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, οι δράστες συλλαμβάνονταν άμεσα, κι όφειλαν να παρουσιάζονται στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής τους κάθε φορά που έπαιζε η ομάδα τους. Εξίσου αυστηρές ήταν και οι πρωτοβουλίες απ’ την πλευρά των συλλόγων (απαγόρευση προμήθειας εισιτηρίων κοκ.).

Ένα ακόμα μεγάλο κεφάλαιο στο φάκελο «βία στα γήπεδα», ως προέκταση των κυβερνητικών πρωτοβουλιών, είναι ο ρόλος της αθλητικής δικαιοσύνης. Στην Ελλάδα έχουμε το εξής παράδοξο: οι νόμοι, συνήθως, τηρούνται μεν, πλημμελώς δε. Στις περιπτώσεις, ωστόσο, που οι ποινές είναι αυστηρές (όχι, όμως, απαραίτητα άδικες), ξεσηκώνονται πολιτικοί και αθλητικοί παράγοντες. Συμπτωματικώς, η ποινή μειώνεται (ή και εξαλείφεται) σε δευτεροβάθμιο επίπεδο.

Απ’ τον προαναφερθέντα… «ξεσηκωμό», βεβαίως, δε λείπουν και οι 10(!) ημερήσιες αθλητικές εφημερίδες (όταν η ποδοσφαιρικά προηγμένη Γερμανία έχει ένα εβδομαδιαίο περιοδικό, το “Kicker” και η Αγγλία καμία αμιγώς αθλητική εφημερίδα). Πολλά απ’ αυτά τα έντυπα, συνεπικουρούμενα απ’ τις Ποδοσφαιρικές Ανώνυμες Εταιρίες (ΠΑΕ), προβάλλουν και προωθούν μια πολεμική ατμόσφαιρα στηριζόμενη σε ύβρεις, καθώς και στη δημιουργία κλίματος αδικίας/εύνοιας υπέρ/κατά της μιας ή της άλλης ομάδας. Όλο το προαναφερθέν σκηνικό απέχει έτη φωτός απ’ την καλώς εννοούμενη καζούρα, τον επονομαζόμενο «χαβαλέ».

Έπειτα, είναι και ο ρόλος των ΠΑΕ, οι οποίες –πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, οι οποίες απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα– συγκαλύπτουν και τροφοδοτούν τέτοια φαινόμενα. Οι οπαδοί θέλουν να έχουν έναν ρόλο ιδιότυπης συνδιοίκησης, αίτημα που γίνεται συνήθως αποδεκτό απ’ τους ιδιοκτήτες των ΠΑΕ, οι οποίοι θέλουν να τα ‘χουν καλά με τους «οργανωμένους». Το ερώτημα εύλογο: αν δεν παίρνουν μέτρα γι’ αυτήν την κατάσταση οι σύλλογοι, που έχουν άμεσο (οικονομικό κι όχι μόνο) συμφέρον απ’ την καταπολέμηση της βίας, πώς μπορούμε να τα περιμένουμε όλα απ’ το κράτος;

Το κεφάλαιο «βία στα γήπεδα» είναι πολύ μεγάλο και φυσικά δε μπορεί να αναλυθεί επαρκώς μέσα σε λίγες γραμμές. Ωστόσο, λίγες γραμμές είναι υπεραρκετές για να καταδείξουν το μέγεθος του προβλήματος και τη –συνεχιζόμενη– λάθος αντιμετώπισή του από τους αθλητικούς και πολιτικούς παράγοντες. Ας ελπίσουμε ότι δε θα μείνουμε για μια ακόμα φορά στις διαπιστώσεις και τα ευχολόγια.

Δ. Τζ.

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Portatif” τεύχος Ιούνιος – Ιούλιος – Αύγουστος 2006