Η υπόθεση με το μολυσμένο ηλιέλαιο κατέδειξε για μια ακόμα φορά –πέρα από την τραγική ολιγωρία των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους– το πως αντιλαμβάνεται μερίδα των μέσων ενημέρωσης, ιδίως ηλεκτρονικών, το ζήτημα της πληροφόρησης των πολιτών. Σε ένα ακόμη σοβαρό θέμα, τα κανάλια προέταξαν τον θόρυβο και τις κραυγές αντί της ψύχραιμης αποτίμησης των πραγμάτων. Ακόμα χειρότερα, κινδυνολόγησαν ασύστολα και εντελώς αβάσιμα: Την ώρα που η εκπρόσωπος τύπου της αρμόδιας επιτρόπου της Ε.Ε. για την Ασφάλεια των Τροφίμων, χαρακτήριζε την έκθεση στο μολυσμένο ηλιέλαιο «ανεπιθύμητη για ανθρώπινη κατανάλωση, αλλά όχι πρόβλημα για τη δημόσια υγεία», οι θαμώνες των τηλεπαραθύρων προσπαθούσαν να μας πείσουν για το ακριβώς αντίθετο.
Αν αναζητήσουμε τη γενεσιουργό αιτία αυτής της αισθητικής και ποιοτικής κατάπτωσης των –κατά πολλούς κατ’ ευφημισμόν και μόνον– δελτίων ειδήσεων, θα οδηγηθούμε στην μεγάλη μάχη για τα ποσοστά τηλεθέασης που ανακοινώνει σε τακτά χρονικά διαστήματα η εταιρεία μετρήσεων AGB. Κι αυτό γιατί είναι κοινό μυστικό ότι οι τηλεοπτικοί σταθμοί επενδύουν πολλά στα δελτία ειδήσεων. Αφενός γιατί τα τελευταία είναι η «βιτρίνα» τους και φέρνουν ή διώχνουν τηλεθεατές και αφετέρου διότι τα έσοδα από τις διαφημίσεις είναι απολύτως συναρτώμενα με τα ποσοστά τηλεθέασης.
Μόνο που αυτή η μάχη για τα νούμερα, έχει και παράπλευρες επιπτώσεις στο επίπεδο της ποιότητας των ειδησεογραφικών προγραμμάτων. Παλαιότερα, το ζήτημα ήταν κυρίως αισθητικής φύσεως: αν δηλαδή μπορούσες να υπομείνεις τις κραυγές των σχολιαστών. Αυτές μοιάζουν εντελώς ανώδυνες μπροστά στον τρόπο με τον οποίον αντιμετωπίζουν πλέον τα γεγονότα οι τηλεοπτικοί σταθμοί. Καταρχάς, φαίνεται πως έχουμε αποδεχτεί και τρόπον τινά «νομιμοποιήσει» ως τηλεθεατές (βλέπε ποσοστά τηλεθέασης) ένα νέο μοντέλο ενημέρωσης. Αυτό που βάζει σε πρώτο πλάνο το σχόλιο και σε δεύτερο την είδηση αυτή καθαυτή. Μόνο που αυτό δεν είναι δελτίο ειδήσεων, αλλά ενημερωτική εκπομπή. Πέραν τούτου, πολλές φορές οι τηλεοπτικοί δίαυλοι δεν αρκούνται στον –υπερβολικό έστω– σχολιασμό των γεγονότων, αλλά επιδιώκουν να δημιουργούν και τα δικά τους «γεγονότα». Όπως ακριβώς συνέβη και στην υπόθεση με το ηλιέλαιο, το οποίο από «μολυσμένο», έγινε περίπου «θανατηφόρο»…
Αυτή η υπερβολή, που ώρες ώρες αγγίζει τα όρια της διαστρέβλωσης, δημιουργεί έλλειμμα αξιοπιστίας στα μέσα που την μετέρχονται. Σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο τα καθιστά αναξιόπιστα στα μάτια των τηλεθεατών. Αξίζει το ρίσκο για μερικά παραπάνω νούμερα τηλεθέασης;
Δ. Τζ.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Θάρρος» στις 01.06.2008
Αν αναζητήσουμε τη γενεσιουργό αιτία αυτής της αισθητικής και ποιοτικής κατάπτωσης των –κατά πολλούς κατ’ ευφημισμόν και μόνον– δελτίων ειδήσεων, θα οδηγηθούμε στην μεγάλη μάχη για τα ποσοστά τηλεθέασης που ανακοινώνει σε τακτά χρονικά διαστήματα η εταιρεία μετρήσεων AGB. Κι αυτό γιατί είναι κοινό μυστικό ότι οι τηλεοπτικοί σταθμοί επενδύουν πολλά στα δελτία ειδήσεων. Αφενός γιατί τα τελευταία είναι η «βιτρίνα» τους και φέρνουν ή διώχνουν τηλεθεατές και αφετέρου διότι τα έσοδα από τις διαφημίσεις είναι απολύτως συναρτώμενα με τα ποσοστά τηλεθέασης.
Μόνο που αυτή η μάχη για τα νούμερα, έχει και παράπλευρες επιπτώσεις στο επίπεδο της ποιότητας των ειδησεογραφικών προγραμμάτων. Παλαιότερα, το ζήτημα ήταν κυρίως αισθητικής φύσεως: αν δηλαδή μπορούσες να υπομείνεις τις κραυγές των σχολιαστών. Αυτές μοιάζουν εντελώς ανώδυνες μπροστά στον τρόπο με τον οποίον αντιμετωπίζουν πλέον τα γεγονότα οι τηλεοπτικοί σταθμοί. Καταρχάς, φαίνεται πως έχουμε αποδεχτεί και τρόπον τινά «νομιμοποιήσει» ως τηλεθεατές (βλέπε ποσοστά τηλεθέασης) ένα νέο μοντέλο ενημέρωσης. Αυτό που βάζει σε πρώτο πλάνο το σχόλιο και σε δεύτερο την είδηση αυτή καθαυτή. Μόνο που αυτό δεν είναι δελτίο ειδήσεων, αλλά ενημερωτική εκπομπή. Πέραν τούτου, πολλές φορές οι τηλεοπτικοί δίαυλοι δεν αρκούνται στον –υπερβολικό έστω– σχολιασμό των γεγονότων, αλλά επιδιώκουν να δημιουργούν και τα δικά τους «γεγονότα». Όπως ακριβώς συνέβη και στην υπόθεση με το ηλιέλαιο, το οποίο από «μολυσμένο», έγινε περίπου «θανατηφόρο»…
Αυτή η υπερβολή, που ώρες ώρες αγγίζει τα όρια της διαστρέβλωσης, δημιουργεί έλλειμμα αξιοπιστίας στα μέσα που την μετέρχονται. Σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο τα καθιστά αναξιόπιστα στα μάτια των τηλεθεατών. Αξίζει το ρίσκο για μερικά παραπάνω νούμερα τηλεθέασης;
Δ. Τζ.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Θάρρος» στις 01.06.2008
8 σχόλια:
Η υπερβολή είναι βασικό χαρακτηριστικό της φυλής, αλλά οι τηλεοπτικές ειδήσεις έχουν ξεφύγει τελείως. Και κρίμα, γιατί οι ειδήσεις είναι ένας τομέας που θα ήταν καλό να υπήρχε έστω λίγη παραπάνω αυτοσυγκράτηση. Στην τελική, άλλο είδηση και άλλο λαϊκό μυθιστόρημα.
Μια από τις πρώτες αναρτήσεις που είχα κάνει στο ιστολόγιό μου αναφερόταν στο ίδιο πάνω-κάτω θέμα.
@σοφία: Βέβαια, υπάρχουν ένα – δυο δελτία που διαφοροποιούνται και στο στυλ και στο περιεχόμενο από τα υπόλοιπα, αλλά δεν παύουν να είναι η εξαίρεση που απλώς επιβεβαιώνει τον κανόνα.
Διάβασα το κείμενο σου και δε μπορώ παρά να συμφωνήσω. Εννοείται ότι στα διεθνή θέματα ο καθένας μπορεί να πει και γράψει ό,τι θέλει, αφού κατά πάσα πιθανότητα δε θα τον ελέγξει κανείς. Μικρή η ζημιά γι’ αυτόν, αλλά μεγάλη για τους τηλεθεατές που παραπληροφορούνται, δυστυχώς, όλο και πιο συχνά...
Καλά, στα διεθνή θέματα επικρατεί το χάος, γιατί εκτός του ότι τίθεται θέμα κατανόησης της γλώσσας, υπάρχει και το εμπόδιο της ερμηνείας - άλλο διαβάζεις, άλλο καταλαβαίνεις και αλλιώς το ερμηνεύεις. Και φυσικά είναι δύσκολο να σε ελέγξει κανείς, ειδικά όταν ασχολείσαι με θέματα λίγο άγνωστα (όχι πρωτοσέλιδα).
@σοφία: Ακριβώς! Πάντα υπάρχει η δικαιολογία ότι ο δημοσιογράφος... χάθηκε στη μετάφραση. Και φυσικά για να κατανοήσεις κάτι καλά και να το περάσεις αντιστοίχως στο χαρτί πρέπει να έχεις και το background της όλης ιστορίας. Δεν αρκεί ένα copy – paste από το Reuters.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι τα κανάλια είναι επιχειρήσεις και ως τέτοια λειτουργούν. Η τηλεόραση ειδικά κατασκευάζει την κυρίαχη τάση και μας επιβραβεύει για την άγνοια μέσω των υπερβολών και με ατάκες.
"...οι τηλεοπτικοί σταθμοί επενδύουν πολλά στα δελτία ειδήσεων. Αφενός γιατί τα τελευταία είναι η «βιτρίνα» τους..."=>Πολύ σωστά φίλε Δ.Τζ., αν σκεφτείς ότι ενσωματώνουν στοιχεία απ' το υπόλοιπο πρόγραμμα του καναλιού και τα δελτία έχουν μετατραπεί σε "ενημερωτικά θεάματα".
Δυστυχώς οι τηλεθεατές δεν πρόκειται να την κλείσουν την tv...
Ας πούμε ότι κατάκάποιο τρόπο είνα ένα τεστ υπευθυνότητας η επιλογή προγράμματος από μέρους μας, αλλά και δείγμα έλλειψης δημοκρατικότητας στην δομή των δελτίων.
@samael: Όπως τα λες είναι φίλε samael. Στα δελτία ειδήσεων κυριαρχεί η "μάχη της ατάκας": Ποιος θα πει την πιο πιασάρικη φράση. Μόνο που με τα ευφυολογήματα ναι μεν κάνεις καλό χαβαλέ, αλλά δεν μπορείς να προσεγγίσεις σοβαρά ένα θέμα.
Σίγουρα η επιλογή δελτίου αποτελεί δείγμα υπευθυνότητας από πλευράς τηλεθεατών. Όμως, πολλοί θα πουν ότι βλέπουν το χ ή το ψ δελτίο κυρίως για χαβαλέ και όχι τόσο για να ενημερωθούν. Δε φταίει τόσο ο τηλεθεατής, όσο η τηλεόραση που του πασάρει ένα τέτοιο προϊόν, ονομάζοντας το δελτίο ειδήσεων...
Όταν δεν υπήρχαν εξελίξεις ή πραγματικές ειδήσεις για την "υπόθεση Γιωτόπουλου" είχαμε δελτία μόνο για αυτό το θέμα. Τώρα που καλούνται μάρτυρες, κατηγορούμενο απολογούνται κτλ, το θέμα έγινε μονόστηλο. Αυτό είναι ενδεικτικό. Τα ρεπορτάζ και οι συζητήσεις για το θέμα της ποιότητας των τροφίμων πιο πολύ θυμίζει την εκπομπή του Orson Welles με την δήθεν εισβολή των εξωγήινων, παρά προσπάθεια ενημέρωσης των πολιτών.
@fvasileiou: Θυμίζω επίσης την υπόθεση Ζαχόπουλου, η οποία κυριαρχούσε στα δελτία ειδήσεων για μέρες, άσχετα αν δεν υπήρχε κάποιο καινούργιο στοιχείο. Όπως είπε και ο samael τα είναι ΜΜΕ επιχειρήσεις είναι και κοιτάζουν τη μεγιστοποίηση των κερδών τους, μέσω της αύξησης των ποσοστών τηλεθέασης. Και καλά κάνουν! Όμως έχουν επίσης και την ευθύνη να ενημερώνουν τους πολίτες με νηφαλιότητα και χωρίς υπερβολές…
Δημοσίευση σχολίου