Χριστουγεννιάτικες αναζητήσεις…

Είμαστε στην εβδομάδα των Χριστουγέννων. Τα εμπορικά γεμίζουν από κόσμο, σε σημείο που –απηυδισμένοι– λέμε μέσα μας ότι δεν θα ξαναπάμε για ψώνια την τελευταία στιγμή. Εις μάτην, όμως. Λίγο η έλλειψη χρόνου λόγω υποχρεώσεων, λίγο η αναβλητικότητα που μας χαρακτηρίζει ως λαό, το «λάθος» θα επαναληφθεί…

Η ίδια εικόνα και στο κέντρο της πόλης. Στον πεζόδρομο της Ερμού χιλιάδες κόσμου ανεβοκατεβαίνει. Είναι περίοδος γιορτών, κι όμως όλοι τρέχουν «να προλάβουν» (τι;). Μάλλον βιαζόμαστε από συνήθεια. Για θέση για παρκάρισμα ούτε λόγος. Αν κάνεις το λάθος και κατέβεις με το αυτοκίνητο στο κέντρο θα το μετανιώσεις. Η ίδια εικόνα και στου «Ζόναρς», την ιστορική αθηναϊκή καφετέρια που ξανάνοιξε στον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου. Κόσμος πολύς περιμένει υπομονετικά να αδειάσει κάποιο τραπέζι για να πιεί τον καφέ του, τον οποίο πάντως θα πληρώσει ακριβά…

Με όλη αυτή την καταναλωτική υστερία, αναρωτιέμαι αν βρίσκουμε λίγο χρόνο –εν μέσω των γιορτών– για να σκεφτούμε, να προσπαθήσουμε να «αποκρυπτογραφήσουμε» κάθε τι που μας προβληματίζει, αλλά και να απαντήσουμε στο τι σημαίνουν για μας τα Χριστούγεννα.

Η απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα, προφανώς, αφορά τον καθένα μας ξεχωριστά. Ωστόσο, νομίζω ότι γενικά η μεγάλη πλειονότητα του κόσμου βλέπει τα Χριστούγεννα ως μια (ακόμα) ευκαιρία για ξεκούραση. Έπειτα είναι και οι αναπόφευκτες (και ανιαρές πολλές φορές) κοινωνικές υποχρεώσεις. Χρόνος για πνευματικές αναζητήσεις μάλλον δεν υπάρχει. Χειρότερα: δεν έχουμε ιδιαίτερη διάθεση να προβληματιστούμε, ίσως φοβούμενοι ότι οι σκέψεις μας θα χαλάσουν το γιορτινό σκηνικό.

Απ’ την άλλη, τα Χριστούγεννα είναι τόσο κοντά στην αλλαγή του χρόνου που αναπόφευκτα, σχεδόν συνειρμικά και αυτόματα, καλούμαστε να «ζυγίσουμε» τα θετικά και τα αρνητικά της χρονιάς που πέρασε. Θα σκεφτούμε για λίγο το που ήμασταν ένα χρόνο πριν, που πήγαμε και τι θέλουμε να αλλάξει «από Δευτέρα». Σχέδια επί χάρτου, δηλαδή…

Παρά, πάντως, την εμπορευματοποίηση τους και τη μειωμένη διάθεση μας για πνευματικές αναζητήσεις, τα Χριστούγεννα μας δημιουργούν μια ιδιαίτερη διάθεση προσφοράς στους γύρω μας. Έτσι, είτε αγοράζοντας κάρτες της Unicef, είτε μαζεύοντας κάποια παλαιά ρούχα που δε μας χρειάζονται για να τα δώσουμε σε κάποιον που τα έχει ανάγκη, με κάποιον τρόπο θα προσπαθήσουμε να δώσουμε λίγη χαρά κι αγάπη στους γύρω μας. Αυτή η διάθεση προσφοράς είμαι μάλλον ολίγον επίπλαστη και πρόσκαιρη. Απόδειξη αυτού το ότι τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου δεν είμαστε τόσο «φιλάνθρωποι». Στο υποσυνείδητο μας λειτουργεί η σκέψη ότι αν είμαστε τώρα γενναιόδωροι, θα μπορέσουμε να πάρουμε «άφεση αμαρτιών» για όσα (δεν) κάναμε τον υπόλοιπο χρόνο. Όπως και να ‘χει, έστω αυτό το «λίγο» είναι κάτι σε σχέση με το «τίποτα». Τα Χριστούγεννα επαναφέρουν στην επιφάνεια τα αντανακλαστικά της ανθρωπιάς μας και μας δημιουργούν –σκεφτόμενοι ότι κάποιοι τέτοιες μέρες είναι μόνοι– αυτή τη διάθεση προσφοράς.

Το ζήτημα είναι αν αυτή τη διάθεση θα την έχουμε και μετά της γιορτές. Για να το θέσω πιο σωστά, αν μπορούμε να εξελίξουμε αυτή τη σχέση αλληλεγγύης που δημιουργείται κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα. Αν μπορούμε να σφυρηλατήσουμε κάποιους δεσμούς αλληλεγγύης, προσφέροντας πιο συχνά στο διπλανό μας, όχι απ’ το υστέρημά μας, αλλά απ’ αυτό που θα μας περισσέψει.

Όπως κι αν το δούμε, τα Χριστούγεννα δεν είναι ίδια για όλους. Ο καθένας θέτει τις προτεραιότητές του και πράττει αναλόγως. Ανεξάρτητα, λοιπόν, αν θεωρούμε τα Χριστούγεννα μια ευκαιρία για βόλτα στο “Mall”, ή για μια παράσταση στο «Μέγαρο», ανεξάρτητα αν θα καθίσουμε να διαβάσουμε ένα λογοτεχνικό βιβλίο δίπλα στο τζάκι ή αν θα βρούμε την ευκαιρία που ψάχναμε για να συναντήσουμε φίλους που έχουμε καιρό να δούμε, η περίοδος αυτή έχει και την πνευματική της διάσταση. Για κάποιον είναι οι αναμνήσεις από κάποια παλαιότερα Χριστούγεννα, για κάποιον άλλον η ευκαιρία για να αποτυπώσει ο,τι τον βασανίζει σε μια κόλλα χαρτί κοκ. Είναι, πάντως, σίγουρο ότι τα Χριστούγεννα έχουν κάτι να πουν στον καθένα μας. Αρκεί να αφιερώσουμε λίγο χρόνο και διάθεση για να ξετυλίξουμε το κουβάρι των σκέψεών μας…

Καλά Χριστούγεννα

Δ. Τζ.