Κυριακή, Φεβρουαρίου 08, 2009

Το Facebook, οι «φιλίες» και η πραγματικότητα

Το πιθανότερο είναι ότι όταν –τον Φεβρουάριο του 2004– ο τότε φοιτητής του «Harvard» Μάρκ Ζούκερμπεργκ έβαζε το θεμέλιο λίθο του Facebook δεν φανταζόταν τι θα επακολουθούσε. Αρχικά, η γνωστή σελίδα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούσε μια μορφή (διαδικτυακής) επικοινωνίας μεταξύ των μελών του φημισμένου πανεπιστημίου. Σήμερα αριθμεί περίπου 150.000.000 μέλη απ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη.

Ο τρόπος λειτουργίας του Facebook είναι λίγο πολύ γνωστός: Ο χρήστης της υπηρεσίας έχει τη δυνατότητα να φτιάξει το προφίλ του, «ανεβάζοντας» προσωπικές πληροφορίες καθώς και φωτογραφίες και από εκεί και πέρα αρχίζει η αναζήτηση φίλων και γνωστών, οι διαδικτυακές συζητήσεις και η εγγραφή σε θεματικά γκρουπ.

Οι Έλληνες χρήστες του διαδικτύου (και όχι μόνο αυτοί) είναι κατά μιαν έννοια εθισμένοι με το Facebook. Τα στοιχεία έρευνας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για το προφίλ των Ελλήνων χρηστών του κοινωνικού δικτύου είναι αποκαλυπτικά: Το 85% όσων διατηρούν προφίλ στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα (υπολογίζονται σε 1.000.000), την επισκέπτονται σε καθημερινή βάση. Μάλιστα ένας στους δύο (50%) αφιερώνει πάνω από 15 – 30 λεπτά σε κάθε επίσκεψή του. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το ότι το 42% των χρηστών θεωρεί το Facebook απαραίτητο ή πολύ απαραίτητο.

Για ποιους λόγους, όμως, χρησιμοποιούμε την συγκεκριμένη πλατφόρμα; Κυρίως για να βρούμε παλιούς φίλους, αλλά και για να μαθαίνουμε νέα φίλων και γνωστών (η λεγόμενη κοινωνική κριτική ή επί το λαϊκότερο κουτσομπολιό).

Ενδεχομένως όλο αυτό να μοιάζει παιδαριώδες και αφελές στους μεγαλύτερους, αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Η διείσδυση του Facebook σε τόσο πλατιά στρώματα της κοινωνίας δείχνει την ανάγκη μιας γενιάς για επικοινωνία (έστω εξ αποστάσεως) και επαναπροσέγγιση. Αποτελεί μια αφορμή για συζητήσεις, χαβαλέ και μια ευκαιρία για φευγαλέες ματιές σε προσωπικές στιγμές. Μόνο που εδώ δεν κρυφοκοιτάζουμε από την κλειδαρότρυπα, αφού ο «φίλος» μας ανοίγει από μόνος του την κουρτίνα της προσωπικής του ζωής.

Όμως κατά πόσον οι «φιλίες» που αναπτύσσονται στο Facebook είναι αληθινές; Η αμερικάνικη εταιρία Burger King σε συνεργασία με μια διαφημιστική εταιρία έκανε ένα πρωτότυπο πείραμα: όποιος χρήστης του Facebook διέγραφε δέκα «φίλους» του κέρδιζε ένα χάμπουργκερ. Δεν εξέπληξε κανέναν ότι για ένα χάμπουργκερ χάλασαν παραπάνω από 230.000 ιντερνετικές «φιλίες». Κι αν η εταιρία είχε ως απώτερο σκοπό να διαφημιστεί, κάπως έτσι αποδείχθηκε (σύμφωνα με τον Μπράιαν Γκις, αντιπρόεδρο του τμήματος Μάρκετινγκ της διαφημιστικής εταιρίας) ότι στο Facebook «σημασία δεν έχει η ποιότητα αλλά η ποσότητα των φίλων».

Στο ερώτημα αν πρέπει να ανησυχούμε για την ολοένα και αυξανόμενη διείσδυση του Facebook η απάντηση είναι όχι. Το Facebook δεν ήρθε για να υποκαταστήσει την πραγματική επαφή. Το αντίθετο: πρόκειται για ένα παράλληλο διαδικτυακό (συχνά παραπλανητικό) σύμπαν, όπου κάνουμε «φιλίες» ακόμα και με αγνώστους μόνο και μόνο για να δείχνουμε δημοφιλείς. Μας διασκεδάζει και γεμίζει ευχάριστα τον ελεύθερο χρόνο μας, αλλά ως εκεί. Η (αληθινή) ζωή είναι αλλού…

Δ. Τζ.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Θάρρος» στις 08.02.2009

8 σχόλια:

NdN είπε...

Καλησπέρα Δ.Τζ.,

Με το facebook δεν έχω ασχοληθεί σχεδόν καθόλου. Υπάρχει ένας λογαριασμός μόνο με το όνομα μου χωρίς στοιχεία, φωτογραφίες κτλ και ο λόγος είναι ότι μου έρχονται στο email που έχω δηλώσει τα events από το Λονδίνο.
Γενικά αν καθίσω στο ιντερνετ προτιμώ τα blogs ή τις φημερίδες και όχι το facebook.

Νομίζω πως η διείσδυση του Facebook σε τόσο πλατιά στρώματα της κοινωνίας οφείλεται όπως λες και εσύ στις δυνατότητεςπου δίνει να δουμε φωτογραφίες άλλων, να μιλήσουμε, να βρούμε κάποιους που έχουμε χαθεί κτλ. Πάντως πληροφοριακά στις περισσότερες εταιρίες το site τοου facebook έχει μπλοκαριστεί μάλλον για να μην χαζεύουν οι εργαζόμενοι!

ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΠΙΣΩ είπε...

Περιμένω να δώ τι θα σκαρφιστούν ακόμα για να μην αφήνουν ούτε έναν άνθρωπο να ξεκολλάει απο την οθόνη.
Καλημέρα Δ.ΤΖ.

Σοφία είπε...

Μπαίνω στο Facebook κάθε μέρα ή σχεδόν κάθε μέρα. Δεν θεωρώ ότι είμαι εθισμένη. Είναι ένας τρόπος να διατηρώ επαφή με φίλους και γνωστούς τους οποίους δεν έχω την ευκαιρία να συναναστρέφομαι όσο συχνά θα ήθελα λόγω απόστασης. Έχω καμιά 60αριά "φίλους". Από αυτούς γύρω στους 10 είναι συνάδελφοι που θα τους σουτάρω μόλις αλλάξω δουλειά (ή μόλις μου δώσει κάποιος ένα δωρεάν χάμπουργκερ). Οι υπόλοιποι είναι φίλοι και συγγενείς. Ούτε 1 δεν είναι άσχετος, ούτε 1 δεν είναι άνθρωπος με τον οποίο δεν έχω πιει έστω έναν καφέ.

Πριν λίγες μέρες βρέθηκα με την κολλητή μου από το Πανεπιστήμιο, με την οποία είχαμε χαθεί λόγω που αλλάξαμε και οι δύο ταυτόχρονα τόπους κατοικίας. Τελευταία φορά που μιλήσαμε είχε μόλις γεννήσει - ο γιος της τώρα είναι 11 χρονών, και έχει αποκτήσει και μια κόρη. Αν δεν ήταν το Facebook θα ήταν πάρα πολύ δύσκολο να ξαναβρεθούμε.

Δ. Τζ. είπε...

@NdN: Αυτό που αναφέρεις φίλε NdN ισχύει και στην Ελλάδα. Πολλές επιχειρήσεις "μπλοκάρουν" τις σελίδες του Facebook, ακριβώς επειδή θεωρούν ότι μπορούν να αποσυντονίσουν τους υπαλλήλους και να τους κάνουν λιγότερο παραγωγικούς. Πάντως η συγκεκριμένη εφαρμογή γεμίζει ευχάριστα το χρόνο μας και μας παρέχει χρήσιμες δυνατότητες επικοινωνίας, αρκεί να μην κάνουμε κακή χρήση.

@νίκος: Όντως, με το Facebook μπορείς εύκολα να κολλήσεις. Τα πάντα είναι θέμα μέτρου: αν δεις το Facebook ως εργαλείο επικοινωνίας και όχι ως "σκοπό ζωής" τότε αποδεικνύεται εηξαιρετικά χρήσιμο.

@σοφία: Πράγματι, έτσι είναι: κι εγώ έχω βρει δεκάδες παλιούς συμμαθητές και φίλους που χωρίς το Facebook πιθανότατα δε θα τους έβρισκα ποτέ. Τελικά όλα τα επιμέρους αρνητικά του Facebook ίσως να μην έχουν και τόση σημασία. Όταν αποτελεί ένα εργαλείο επικοινωνίας, όπως για σένα, για μένα και για εκατομμύρια άλλους, τα υπόλοιπα είναι λεπτομέρειες. Βέβαια έχει τη σημασία του το γεγονός ότι κάποιος επιδιώκει να φανεί δημοφιλής στον κόσμο του Facebook κάνοντας "φιλίες" με αγνώστους. Έχει ίσως σημασία να αναρωτηθούμε για ποιους λόγους θέλει να βγάλει προς τα έξω μια διαφορετική εικόνα από την πραγματική. Αλλά είπαμε ότι αυτού του είδους η προσέγγιση δεν αφορά τους πάντες.

Belbo είπε...

Καλημέρα,

Από τα πράγματα που δεν έχω ασχοληθεί καθόλου ενώ το θέλω. Το ερώτημα είναι: αν συντηρείς ένα Blog και σελίδα στο facebook και σερφάρεις στα αντίστοιχα φίλων επίσης και δουλεύεις φυσικά, πόσος χρόνος σου μένει για "πραμγατική" ζωή; φιλικά,

fvasileiou είπε...

Για μένα, το έχω ξαναπεί, το χειρότερο με το FB είναι που δίνει την δυνατότητα σε κάθε άσχετο να σε εντοπίζει και να έχει πρόσβαση στον χαβαλέ που θα κάνεις με φίλους κτλ. Κι όταν λέω "άσχετους" εννοώ ανθρώπους, με τους οποίους πλέον δεν έχεις τίποτα κοινό ή δεν θέλεις να έχεις σχέση μαζί τους ή είναι άσχετοι συνάδελφοι.

Προσωπικά πιο πολύ εθισμένος είμαι στο blogging. Το FB το έχω πολύ έξω. Αλλά ξέρω φίλους και φίλες που προτιμούν να μείνουν μέσα και να τσατάρουν με τους "φίλους" παρά να βγούνε για ένα ποτό.

Δ. Τζ. είπε...

@belbo: Ορθό το ερώτημα. Καλό το διαδίκτυο και οι εφαρμογές του, αλλά με μέτρο γιατί αλλιώς δεν προλαβαίνεις να κάνεις άλλα και ίσως σημαντικότερα.

@fvasileiou: Είναι αλήθεια ότι με το που γίνεσαι μέλος στο Facebook δημοσιοποιείς και κάνεις κτήμα όλων (έστω των διαδικτυακών σου "φίλων") ένα κομμάτι της προσωπικής σου ζωής. Πάντως αν και σε κάποιο βαθμό συμμερίζομαι τον παραπάνω ισχυρισμό, είναι αστείο να βλέπεις άτομα που υποστηρίζουν κάτι τέτοιο και τα οποία έχουν εκατοντάδες φωτογραφίες με τις πιο ιδιωτικές τους στιγμές αναρτημένες! Είναι απλό: αν θες να περιορίσεις το κομμάτι της προσωπικής σου ζωής που γίνεται γνωστό μέσο του Facebook, αναρτάς λιγότερες φωτογραφίες, δίνεις λιγότερες πληροφορίες για σένα κοκ.

Το Facebook για μένα είναι ένα χρήσιμο εργαλείο επικοινωνίας και διασκέδασης, αρκεί να μην σε απορροφά από άλλες, πιο "αληθινές" δραστηριότητες, όπως π.χ. το να βγεις για ένα ποτό με φίλους...

efimerida-k είπε...

ωραιο το facebook αλλα οχι και σε καθημερινη βαση.Εγω δυισδυω σε αυτο 2 φορες την εβδομαδα απο 15' την φορα.θα ηθελα αυτη την πραξη να την μεταδωσω σε ολους