Η απόφαση της ιταλικής κυβέρνησης προκάλεσε σάλο: Δίχως καμία προηγούμενη ειδοποίηση και χωρίς να συντρέχει κανένας λόγος, εν μια νυκτί το υπουργείο Οικονομικών της γειτονικής χώρας αποφάσισε να αναρτήσει στο Διαδίκτυο τα φορολογικά στοιχεία όλων των πολιτών. Έτσι, για περίπου εικοσιτέσσερις ώρες, ο οποιοσδήποτε είχε τη δυνατότητα να πληροφορηθεί πόσα βγάζει –πιο σωστά, πόσα δηλώνει ότι βγάζει– ο γείτονας, ο συνάδελφος και ο χ ή ψ διάσημος. Η ιταλική κοινή γνώμη αντέδρασε έντονα, το ίδιο και η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Εξ ου και η άμεση απόσυρση των στοιχείων.
Όμως η ζημιά είχε ήδη γίνει. Έστω και για μερικές ώρες, κομμάτι της ιδιωτικής ζωής των πολιτών είχε δημοσιοποιηθεί και μάλιστα χωρίς την προηγούμενη έγκρισή τους. Χειρότερα, η συγκεκριμένη ενέργεια δεν ήταν προϊόν υποκλοπής, αλλά είχε τη «σφραγίδα» του υπουργείου Οικονομικών! Είναι σαφές ότι στην προκειμένη περίπτωση υπάρχει κατάφορη παραβίαση αυτού που ονομάζουμε ιδιωτική σφαίρα. Κι αυτό γιατί είναι εντελώς παράλογο να δημοσιοποιούνται εισοδηματικού χαρακτήρα προσωπικά δεδομένα πολιτών χωρίς να υπάρχει κάποιος σοβαρός λόγος (π.χ. αξιόποινη πράξη).
Στη χώρα μας, πριν από λίγες μέρες ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Σωτήρης Χατζηγάκης ζήτησε από τους εισαγγελικούς λειτουργούς να δημοσιοποιούν –όπως ορίζει ο νόμος 3625/07– τα ονόματα των κατηγορουμένων σε υποθέσεις κατοχής υλικού παιδικής πορνογραφίας. Στη συλλογιστική του κ. υπουργού λανθάνει η άποψη ότι «κάποιος είναι ένοχος μέχρι αποδείξεως του εναντίου». Άποψη που είναι στον αντίποδα αυτού που ονομάζουμε τεκμήριο αθωότητας, «θεμελιώδους αρχής του δικονομικού μας πολιτισμού με υπερνομοθετική, μάλιστα, ισχύ» όπως σημειώνει ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών κ. Δημήτρης Παξινός. («Τα Νέα», 28.05.2008). Είναι αυτές οι λεπτές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των εννοιών που μας διαφεύγουν όταν προσπαθούμε να υπεραπλουστεύσουμε τα πράγματα. Έτσι ξεχνάμε ότι εκτός του «ενόχου» και του «αθωωθέντος», υπάρχει και ο «κατηγορούμενος». Ο «κατηγορούμενος» δεν είναι ένοχος! Το αντίθετο μάλιστα: με βάση το τεκμήριο αθωότητας είναι αθώος μέχρι να αποδειχθεί η ενοχή του.
Το τεκμήριο αθωότητας είναι ουσιαστικά μια δικονομική δικλείδα προστασίας του πολίτη που κατηγορείται για κάποιο αδίκημα. Μέσω αυτού επιδιώκεται η αποφυγή της διαπόμπευσής του, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανότητα αθώωσης του. Ο συγκεκριμένος νόμος είναι εντελώς λάθος, υποστηρίζει ο κ. Παξινός, γιατί «θα εκθέσει ανεπανόρθωτα την τιμή και υπόληψη πολλών συμπολιτών μας που, καιρό αργότερα, θα κριθούν αθώοι». Όμως στη συνείδηση μεγάλης μερίδας της κοινωνίας θα είναι «ένοχοι», επειδή τα Μέσα Ενημέρωσης δε θα ασχοληθούν με την αθώωση τους.
Τα δύο προαναφερθέντα περιστατικά δείχνουν με πόση ελαφρότητα προσεγγίζουν οι πολιτικοί –και κατ’ επέκταση έως ένα βαθμό και η ίδια η κοινωνία– τα ζητήματα που σχετίζονται με τα προσωπικά δεδομένα. Στο μεν πρώτο, κάποιοι θεώρησαν ότι τα οικονομικά στοιχεία των πολιτών πρέπει να γίνουν δημόσιο κτήμα γιατί «έτσι θα παταχθεί η φοροδιαφυγή» (sic). Στο δε δεύτερο, το τεκμήριο αθωότητας de facto καταργείται επειδή –όπως δήλωσε ο κ. Χατζηγάκης– «η κοινωνία μας και η κοινή γνώμη γενικότερα έχει ανάγκη να προστατευτεί από ειδεχθή εγκλήματα και ειδεχθείς εγκληματίες».
Όταν αντιμετωπίζουμε τα προσωπικά δεδομένα περίπου ως αναγκαίο κακό και όχι ως θεμελιώδη υποχρέωση του κράτους απέναντι στους πολίτες, τέτοιες προσεγγίσεις θα παρατηρούνται όλο και πιο συχνά. Ακούγεται επικίνδυνο και –ακόμα χειρότερα– είναι…
Δ. Τζ.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Θάρρος» στις 08.06.2008
Όμως η ζημιά είχε ήδη γίνει. Έστω και για μερικές ώρες, κομμάτι της ιδιωτικής ζωής των πολιτών είχε δημοσιοποιηθεί και μάλιστα χωρίς την προηγούμενη έγκρισή τους. Χειρότερα, η συγκεκριμένη ενέργεια δεν ήταν προϊόν υποκλοπής, αλλά είχε τη «σφραγίδα» του υπουργείου Οικονομικών! Είναι σαφές ότι στην προκειμένη περίπτωση υπάρχει κατάφορη παραβίαση αυτού που ονομάζουμε ιδιωτική σφαίρα. Κι αυτό γιατί είναι εντελώς παράλογο να δημοσιοποιούνται εισοδηματικού χαρακτήρα προσωπικά δεδομένα πολιτών χωρίς να υπάρχει κάποιος σοβαρός λόγος (π.χ. αξιόποινη πράξη).
Στη χώρα μας, πριν από λίγες μέρες ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Σωτήρης Χατζηγάκης ζήτησε από τους εισαγγελικούς λειτουργούς να δημοσιοποιούν –όπως ορίζει ο νόμος 3625/07– τα ονόματα των κατηγορουμένων σε υποθέσεις κατοχής υλικού παιδικής πορνογραφίας. Στη συλλογιστική του κ. υπουργού λανθάνει η άποψη ότι «κάποιος είναι ένοχος μέχρι αποδείξεως του εναντίου». Άποψη που είναι στον αντίποδα αυτού που ονομάζουμε τεκμήριο αθωότητας, «θεμελιώδους αρχής του δικονομικού μας πολιτισμού με υπερνομοθετική, μάλιστα, ισχύ» όπως σημειώνει ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών κ. Δημήτρης Παξινός. («Τα Νέα», 28.05.2008). Είναι αυτές οι λεπτές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των εννοιών που μας διαφεύγουν όταν προσπαθούμε να υπεραπλουστεύσουμε τα πράγματα. Έτσι ξεχνάμε ότι εκτός του «ενόχου» και του «αθωωθέντος», υπάρχει και ο «κατηγορούμενος». Ο «κατηγορούμενος» δεν είναι ένοχος! Το αντίθετο μάλιστα: με βάση το τεκμήριο αθωότητας είναι αθώος μέχρι να αποδειχθεί η ενοχή του.
Το τεκμήριο αθωότητας είναι ουσιαστικά μια δικονομική δικλείδα προστασίας του πολίτη που κατηγορείται για κάποιο αδίκημα. Μέσω αυτού επιδιώκεται η αποφυγή της διαπόμπευσής του, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανότητα αθώωσης του. Ο συγκεκριμένος νόμος είναι εντελώς λάθος, υποστηρίζει ο κ. Παξινός, γιατί «θα εκθέσει ανεπανόρθωτα την τιμή και υπόληψη πολλών συμπολιτών μας που, καιρό αργότερα, θα κριθούν αθώοι». Όμως στη συνείδηση μεγάλης μερίδας της κοινωνίας θα είναι «ένοχοι», επειδή τα Μέσα Ενημέρωσης δε θα ασχοληθούν με την αθώωση τους.
Τα δύο προαναφερθέντα περιστατικά δείχνουν με πόση ελαφρότητα προσεγγίζουν οι πολιτικοί –και κατ’ επέκταση έως ένα βαθμό και η ίδια η κοινωνία– τα ζητήματα που σχετίζονται με τα προσωπικά δεδομένα. Στο μεν πρώτο, κάποιοι θεώρησαν ότι τα οικονομικά στοιχεία των πολιτών πρέπει να γίνουν δημόσιο κτήμα γιατί «έτσι θα παταχθεί η φοροδιαφυγή» (sic). Στο δε δεύτερο, το τεκμήριο αθωότητας de facto καταργείται επειδή –όπως δήλωσε ο κ. Χατζηγάκης– «η κοινωνία μας και η κοινή γνώμη γενικότερα έχει ανάγκη να προστατευτεί από ειδεχθή εγκλήματα και ειδεχθείς εγκληματίες».
Όταν αντιμετωπίζουμε τα προσωπικά δεδομένα περίπου ως αναγκαίο κακό και όχι ως θεμελιώδη υποχρέωση του κράτους απέναντι στους πολίτες, τέτοιες προσεγγίσεις θα παρατηρούνται όλο και πιο συχνά. Ακούγεται επικίνδυνο και –ακόμα χειρότερα– είναι…
Δ. Τζ.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Θάρρος» στις 08.06.2008
5 σχόλια:
Όμως, δεν είναι όλες οι περιπτώσεις το ίδιο. Ας πούμε: Όσοι αποδεδειγμένα παρανόμησαν και με πλαστά χαρτιά απαλλάχτηκαν από την στρατιωτική τους θητεία με παρέμβαση της Αρχής Προσωπικών Δεδομένων δεν δόθηκαν στην δημοσιότητα τα ονόματά τους. Από την άλλη στο Βέλγιο, όταν εξαρθρώθηκε το κύκλωμα παιδεραστίας, οι ένοχοι έγιναν γνωστοί άμεσα. Ακόμα και εδώ στην ομφαλοσκοπική Ελλάδα ξέρουμε ποιος ήταν ο Ντιτρού.
Θέλω να πω: Δεν είναι όλα τα θέματα της ίδιας σοβαρότητας.
@fvasileiou: Σαφώς φίλε Φώτη. Όταν υπάρχει θέμα όπως π.χ. αυτό των παράνομων απαλλαγών ή κάποια εγκληματική πράξη, τότε τα ονόματα των καταδικασθέντων πρέπει να δημοσιοποιούνται, γιατί η κοινή γνώμη έχει δικαίωμα να τα γνωρίζει. Δεν είμαι κατά της δημοσιοποίησης των ονομάτων. Αντιθέτως, θεωρώ ότι πρέπει να δημοσιοποιούνται, αλλά όταν έχει βγει τελεσίδικη δικαστική απόφαση. Αλλιώς ελλοχεύουν οι κίνδυνοι που περιέγραψα παραπάνω...
Δεν σε πιστεύω φίλε.Όλα αυτά τα έκανε αυτός ο υπέροχος άνθρωπος ο Μπερλουσκόνι;
Άρχισαν να παίρνουν για τα καλά την κατρακύλα και οι γείτονες.Απο το σκουπιδαρίο της Νάπολι στον μεγάλο αδερφό..
Γιατί οι κ.κ. υπουργοί δεν έβγαζαν και τα δικά τους φορολογικά στοιχεία ως δείγμα ισότητας απέναντι στους νόμους;Ρητορική η ερώτηση φυσικά.
«η κοινωνία μας και η κοινή γνώμη γενικότερα έχει ανάγκη να προστατευτεί από ειδεχθή εγκλήματα και ειδεχθείς εγκληματίες».=>Με προβληματίζει η δήλωση αυτή . Είναι σαν να σου λέει ότι θα σας ελέγχουμε προκαταβολικά για τις παρασπονδίες που θα κάνετε στο μέλλον!Τα προσωπικά δεδομένα στην Ελλάδα και η σχετική νομοθεσία νομίζω πως είναι συγκεχυμένα.
Πολύ φοβάμαι μήπως θέλουν να είναι όλα τα δεδομένα στην φόρα με την λογική της "διαφάνειας" και για τους 4-5 εγκληματίες την πληρώσουν και οι 10-12 έντιμοι. Κοινωνία του μεγάλου αδελφού; Ας ελπίσουμε πως όχι.
Καλή σου μέρα φίλε μου.
@νίκος: Παραδόξως φίλε Νίκο αυτή η απόφαση δεν ήταν του Μπερλουσκόνι, αλλά ήταν η τελευταία κίνηση της κεντροαριστερής κυβέρνησης Πρόντι πριν παραδώσει την εξουσία! Ακούγεται παράδοξο, αλλά είναι αληθινό…
@samael: Όντως η δήλωση του υπουργού είναι το λιγότερο άστοχη. Ελπίζω φίλε samael να μη φτάσουμε σε καταστάσεις προκαταβολικών ελέγχων. Πάντως δε το θεωρώ πολύ πιθανό. Είναι τεχνικά αδύνατο και σε πρακτικό επίπεδο δημιουργεί περεταίρω γραφειοκρατία, που το κράτος –απ’ ότι μας έχει δείξει– δε μπορεί να διαχειριστεί…
Δημοσίευση σχολίου