Τρίτη, Φεβρουαρίου 05, 2013

Η Ντόρτμουντ, το γερμανικό παράδειγμα και εμείς

Πριν από λίγα χρόνια οι Γερμανικές ομάδες αντιμετωπίζονταν με αρνητική προδιάθεση από τους ανά τον κόσμο ποδοσφαιρόφιλους. Ήταν το αμυντικογενές, σκληρό και καθόλου φαντεζί παιχνίδι τους που δεν ενθουσίαζε (σχεδόν) κανέναν. Κάτι άλλαξε, όμως, τα τελευταία χρόνια. Οι Γερμανοί, ως είθισται, επένδυσαν στις υποδομές: ξόδεψαν σχεδόν ένα δισεκατομμύριο δολάρια σε προγράμματα ανάπτυξης ακαδημιών υπό την αιγίδα της Γερμανικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας (DFB), ενώ η λίγκα δημιούργησε ακαδημίες με προπονητές πλήρους απασχόλησης. Για όλα αυτά δεν χρειάστηκε να ανακαλύψουν την πυρίτιδα· απλά πήραν μερικές ιδέες από τις γαλλικές ακαδημίες και από το φημισμένο μοντέλο του Άγιαξ και έφτιαξαν το δικό τους πρότυπο.  

Τα αποτελέσματα τους δικαιώνουν. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Και οι επτά γερμανικές ομάδες που αγωνίζονται στα ευρωπαϊκά κύπελλα έχουν προκριθεί στην επόμενη φάση, στηριζόμενες εν πολλοίς σε νεαρούς Γερμανούς. Η Μπορούσια Ντόρτμουντ εμφάνισε έσοδα 215.2 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ πέρυσι σημειώθηκε ρεκόρ προσέλευσης θεατών στους αγώνες της Μπουντεσλίγκα με 13.8 εκατ. εισιτήρια. Όπως γράφουν οι «New York Times» το άθλημα «μπήκε σε έναν ενδυναμωτικό κύκλο όπου το καλύτερο αγωνιστικό επίπεδο του πρωταθλήματος έφερε υψηλότερα τηλεοπτικά συμβόλαια τα οποία με τη σειρά τους χρηματοδοτούν την ανάπτυξη των ακαδημιών».  

Η όλη φιλοσοφία των Γερμανών συμπυκνώνεται γλαφυρά στον λόγο του εκτελεστικού διευθυντή της Ντόρντμουντ, Χανς Γιόακιμ Βάτσκε: «Θέλουμε να έχουμε την ανώτατη αθλητική επιτυχία στα πλαίσια ενός ισχυρού οικονομικά ιδρύματος χωρίς να δημιουργούμε ούτε ένα ευρώ χρέους». Και μόνο στην σκέψη των παραπάνω, ο μέσος Έλληνας παράγοντας (ή, γιατί όχι, και πολιτικός) θα ανατριχιάζε.  

«Όταν οι Γερμανοί αποφάσισαν να αλλάξουν, να μεταρρυθμιστούν, το έκαναν. Αυτή είναι η περίπτωση της εργατικής νομοθεσίας, αυτή είναι και η περίπτωση του ποδοσφαίρου που άλλαξαν το μοντέλο με εξαιρετικά αποτελέσματα» σημειώνει στους «Times» ο ειδικός στο αθλητικό μάνατζμεντ Εμάνουελ Χέμπερτ. Οι αναλογίες ποδοσφαίρου και πολιτικής είναι παραπάνω από εμφανείς, ακόμα και χωρίς την επισήμανση του κ. Χέμπερτ. 

 Έχουν περάσει εννέα χρόνια από την περίοδο που ο τέως καγκελάριος της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ έθετε επί τάπητος την «Ατζέντα 2010», ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων φιλελευθεροποίησης της γερμανικής Οικονομίας. Αυτές περιελάμβαναν μεταξύ άλλων συγχωνεύσεις και μειώσεις επιδομάτων, ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας και χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές. Οι συγκεκριμένες κινήσεις μπορεί να στοίχησαν πολιτικά στην συγκυβέρνηση σοσιαλιστών - πρασίνων πλην όμως αποδείχθηκαν διορατικές και «σφυρηλάτησαν τον πιο ανταγωνιστικό βιομηχανικό τομέα σε κάθε προηγμένη οικονομία» («Time», 24.02.2012).  

Σήμερα, την ώρα που η Ευρώπη συνεχίζει να κλυδωνίζεται από την κρίση, η Γερμανία απολαμβάνει ρυθμούς ανάπτυξης της τάξεως του 3%, πολύ χαμηλή ανεργία, ενώ το 2011 παρουσίαζε 120 δισ. ευρώ πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (οι ΗΠΑ, την ίδια ώρα είχαν έλλειμμα 423 δισ.!). Ακόμα, το ΑΕΠ της έχει αυξηθεί περισσότερο από κάθε άλλης χώρας του G7, ενώ το έλλειμμα του προϋπολογισμού της φτάνει μετά βίας το 1% του ΑΕΠ.   

Βέβαια το γερμανικό «θαύμα» δεν συντελέστηκε εν μια νυκτί. Λίγα χρόνια πριν, η Γερμανία θεωρούνταν ο «μεγάλος ασθενής της Ευρώπης» και κανείς δεν πίστευε ότι θα ανακάμψει, τουλάχιστον όχι τόσο γρήγορα. Την ώρα που η οικονομία της χώρας είχε μηδενική ανάπτυξη και χρόνια ανεργία και το κόστος της επανένωσης δημιουργούσε περεταίρω προβλήματα, οι μεταρρυθμίσεις Σρέντερ αντιμετωπίστηκαν με διάχυτη καχυποψία από σημαντική μερίδα της κοινής γνώμης. Όμως η προνοητικότητα, η μεθοδικότητα και η κουλτούρα συνεργασίας των Γερμανών τους βοήθησε να ξεπεράσουν και αυτόν τον σκόπελο.  

Η ευελιξία του «γερμανικού μοντέλου», έδωσε λύσεις εκεί που σε μια χώρα σαν την Ελλάδα θα βρίσκαμε... προβλήματα. Τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα εργασίας (σ.σ. ποσοστό του μισθού πληρώνεται από το κράτος), επέτρεψαν στους εργοδότες να κρατήσουν το προσωπικό τους με μειωμένο ωράριο αντί να προβούν σε απολύσεις. Δεύτερον, το (κατά τον Γκ. Σρέντερ) μοναδικό γερμανικό σύστημα της «συνδιαχείρισης» –σύμφωνα με το οποίο οι εκπρόσωποι συνδικαλιστικών καταλαμβάνουν μόνιμες θέσεις σε διοικητικά συμβούλια– βοήθησε στο να δημιουργηθούν τελικά οι κατάλληλες συναινέσεις για να προχωρήσουν οι αλλαγές. Αν τα παραπάνω συνδυαστούν με τη λατρεία των Γερμανών για τις υποδομές, την εξειδίκευση και την καινοτομία, έχουμε το τρίπτυχο που έθεσε την χώρα σε τροχιά ανάπτυξης.  

Με άλλα λόγια, οι Γερμανοί δεν έκαναν τίποτε άλλο από το να εφαρμόσουν το δικό τους... Μνημόνιο. Μόνο που το έκαναν οικειοθελώς και (κυρίως) εγκαίρως και όχι κατόπιν εορτής. Το συμπυκνώνει αρκετά εύστοχα αν και λίγο κυνικά το περιοδικό «Time»: «Την ώρα που οι Ισπανοί, οι Ιρλανδοί και άλλοι Ευρωπαίοι καταβροχθίζονταν από τα χρέη, φτιάχνοντας τόσα πολλά σπίτια και δίνοντας στους εαυτούς τους μεγάλες αυξήσεις, οι Γερμανοί, ήταν απασχολημένοι με το να φτιάξουν την Οικονομία τους. [...] Η χαλάρωση της αυστηρά ρυθμιζόμενης αγοράς εργασίας [...] βοήθησε. Η Γερμανία ήταν η μόνη σημαντική ευρωπαϊκή χώρα που τα εργατικά κόστη συνέχιζαν να μειώνονται και μετά το 2005, με την συνεργασία των Ενώσεων». Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής είναι τώρα εμφανή.  

Αν λοιπόν θέλουμε να μάθουμε κάτι από το παράδειγμα της Γερμανίας αντί να καταναλώνουμε φαιά ουσία σε έναν αντιπαραγωγικό και στείρο αρνητισμό, ας σταματήσουμε τις κατάρες και ας δούμε τι έκαναν οι Γερμανοί για να βγουν από την κρίση τους. Ας αναλογιστούμε πώς τρεις διαδοχικές κυβερνήσεις εφάρμοσαν με ελάχιστες αποκλείσεις την ίδια ατζέντα και πως δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες πολιτικο-κοινωνικές συναινέσεις. Ας παραδειγματιστούμε από την «εμμονή» τους στις υποδομές έναντι του ελληνικού μοντέλου του «βλέποντας και κάνοντας». Ας δούμε πόση σημασία δίνουν σε λέξεις άγνωστες στο λεξιλόγιο μας, όπως στρατηγική, branding και μακροπρόθεσμος σχεδιασμός...  

Δημοσιεύτηκε στη Lifo στις 27.12.2012

Links:  

- "A German Resurgence, Feet First", International Herald Tribune", 25.12.2012 "How the German Economy Became a Model", Spiegel Online, 21.03.2012
- "Modell Deutschland über alles: The lessons the rest of the world should—and should not—take from Germany", The Economist, 14.04.2012
- "How Germany Became The China of Europe", Time Magazine, 24.02.2011
- "Gerhard Schröder: The Man Who Rescued the German Economy", The Wall Street Journal, 6.6.2012

Δεν υπάρχουν σχόλια: