Τετάρτη, Οκτωβρίου 31, 2007

Η Παιδεία δέσμια της νοοτροπίας μας


Οι αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που πέρασε η τέως υπουργός Παιδείας κ. Μαριέττα Γιαννάκου, με βρήκαν σε πολλά σημεία σύμφωνο. Αναφέρω επί παραδείγματι τις διατάξεις για το ανώτατο όριο φοίτησης, για τη μη εκλογή των καθηγητών από φοιτητές και για τα πολλαπλά συγγράμματα. Παρότι, λοιπόν, ο νόμος ήταν κατά τη γνώμη μου στη σωστή κατεύθυνση, η συλλογιστική πάνω στην οποία βασίστηκε ήταν εντελώς λανθασμένη.

Όταν ένα σπίτι κριθεί ακατάλληλο για να κατοικείται, πρέπει να κατεδαφιστεί και να φτιαχτεί από την αρχή. Τι κι αν ανακαινίσεις τον τρίτο όροφο, αν το πρόβλημα είναι στα θεμέλια; Κάπως έτσι είναι τα πράγματα και στο χώρο της Παιδείας. Η πολιτική ηγεσία θεώρησε ότι αν αλλάξει τα πράγματα στο επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, θα βελτιωθεί ως εκ θαύματος και το υπόλοιπο οικοδόμημα της Παιδείας.

Στη χώρα μας το πρόβλημα της Παιδείας είναι διττό: αφορά αφενός τον τρόπο με τον οποίο είναι το όλο σύστημα δομημένο και αφετέρου τη νοοτροπία που κυριαρχεί σε ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. Ακόμα χειρότερα, αυτά τα δύο είναι αλληλοτροφοδοτούμενα και αλληλοεξαρτώμενα. Από το δημοτικό ο μαθητής διδάσκεται ότι το σημαντικό είναι να κυνηγάει το βαθμό. Οι γονείς δεν κοιτάζουν τόσο την προσπάθεια, τον τρόπο σκέψης, όσο το αποτέλεσμα. Όσο μεγαλώνει ο μαθητής αυτή η βαθμοθηρία γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Έπειτα, εισάγεται σε κάποιο πανεπιστημιακό ίδρυμα και αίφνης ανακαλύπτει ότι δεν ξέρει να δουλεύει με συστηματικό τρόπο, να αναλύει και να συνθέτει, να περατώνει σύνθετες εργασίες.

Όλα τα παραπάνω είναι τα αποτελέσματα αυτού του συστήματος, αλλά και του τρόπου σκέψης της κοινωνίας μας. Όλοι πρέπει να σπουδάσουν. Δεν έχει σημασία το αν μπορούν, το τι ικανότητες θα έχουν αναπτύξει έως τότε κλπ., αλλά το να μπουν «κάπου». Η σπουδή λοιπόν της πολιτείας να δημιουργήσει σε κάθε χωρίο και ΤΕΙ, έρχεται να καλύψει αυτή την κοινωνική «απαίτηση».

Αργά ή γρήγορα έρχεται κι η ώρα που ο γονιός, ο οποίος πριν λίγα χρόνια απαιτούσε το παιδί του να σπουδάσει οτιδήποτε και οπουδήποτε, παρακαλάει κάποιον πολιτικό για ένα διορισμό στο δημόσιο. Μετά απ’ όλα αυτά αναρωτιέμαι μήπως πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στα κοινωνικά μας «θεμέλια»…

Δ. Τζ.

Δευτέρα, Οκτωβρίου 29, 2007

Το κράτος είμαστε εμείς


Πολύ συχνά κατηγορούμε το κράτος, το δημόσιο για την ακρίβεια, για όλα τα δεινά του κόσμου. Τονίζουμε -και σωστά- τα μελανά του σημεία, όπως είναι η γραφειοκρατία, η διαφθορά, η κακοδιοίκηση, τα ρουσφέτια κλπ., όμως ξεχνάμε δύο βασικά πράγματα. Πρώτον, ότι έως ενός σημείου είμαστε εμείς, οι πολίτες υπεύθυνοι γι’ αυτήν την κατάσταση και δεύτερον ότι σε πρώτη ευκαιρία θα προσπαθήσουμε να εξαπατήσουμε το κράτος.

Το δεύτερο σημείο αυτού που προανέφερα φαίνεται να είναι θεμελιακά λάθος ως προς τη συλλογιστική του: ξεχνάμε ότι ουσιαστικά, το κράτος είμαστε εμείς. Πολλοί θα απορήσουν με αυτό που λέω. Δυστυχώς, συχνά μας διαφεύγει ότι όταν εισφοροδιαφεύγουμε κάνουμε ζημία όχι σε κάποιο «κακό» κράτος, αλλά κατά βάσιν στον ίδιο μας τον εαυτό. Τα χρήματα αυτά που φαινομενικά «γλιτώνουμε» θα κλιθούμε με την πρώτη ευκαιρία να τα επιστρέψουμε, μέσω άμεσων ή έμμεσων φόρων. Τα ρουσφέτια που χρησιμοποιούμε για να βρούμε δουλειά στο δημόσιο θα είναι αυτά που θα μας κάνουν να χάσουμε τη δουλειά μας, όταν πχ. αλλάξει η κυβέρνηση ή ο υπουργός.

Βεβαίως, το όλο σύστημα είναι αλληλοτροφοδοτούμενο. Όσο το κράτος έχει όλα όσα αρνητικά προαναφέραμε, οι πολίτες θεωρούν ότι μπορούν (αν όχι πρέπει) να το εξαπατήσουν. Όποιος δεν ακολουθεί αυτή τη συλλογιστική θεωρείται το λιγότερο αφελής…

Δυστυχώς το πρόβλημα δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται. Είναι δομικό. Σε αυτή τη χώρα από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το κράτος, είτε αυτό έχει τη μορφή του δημόσιου νοσοκομείου με τα ράντζα, είτε έχει τη μορφή του «λαδώματος» στις εξετάσεις για το δίπλωμα οδήγησης, είτε έχει τη μορφή της γραμματείας στο πανεπιστήμιο, που κάνει δέκα μέρες για να σου δώσει μια απλή βεβαίωση.

Ως εκ τούτου αν κάποιος πολιτικός αποφασίσει να κάνει πράξη την πολυθρύλητη επανίδρυση του κράτους πρέπει να ξέρει ότι έχει να τα βάλει με συντεχνίες, με κατεστημένα συμφέροντα, με βολεμένους, οι οποίοι θα κάνουν τα πάντα για να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους. Κάτι σαν το τέρας του Λεβιάθαν, δηλαδή…

Δ. Τζ.

Σάββατο, Οκτωβρίου 27, 2007

Γραφειοκρατία παντού…


Το θέμα της γραφειοκρατίας στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στον ευρύτερο δημόσιο τομέα ενέχει στοιχεία ταμπού. Όλοι το συζητάμε, όλοι ενοχλούμαστε από αυτήν, αλλά δυστυχώς κανένας (και κυρίως κανένας πολιτικός) δεν φαίνεται να κάνει κάτι έτσι ώστε να απαλλαγούμε οριστικά από αυτήν.

Αυτές οι σκέψεις έρχονται για πολλοστή φορά στο μυαλό μου με αφορμή μια προσωπική υπόθεση. Θέλοντας να ξεκινήσω την πτυχιακή μου εργασία στο Ιστορικό & Διπλωματικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών, τους τηλεφώνησα για να μάθω τι χρειάζεται να κάνω για να μπορέσω να έχω άδεια έρευνας στην αρχειακή τους υπηρεσία. Όπως με ενημέρωσαν, πρέπει καταρχάς να πάω εκεί για να δω τη λίστα των θεμάτων (όχι ντοκουμέντα, απλά τίτλους) και να διαλέξω τι με ενδιαφέρει. Έπειτα, πρέπει να συμπληρώσω μια αίτηση με τα στοιχεία μου και να παραδώσω σε μια κόλλα Α4 ένα πρόλογο του θέματος για το οποίο θα γράψω (και για το οποίο δε θα είμαι ουσιαστικά ενήμερος, μόνο τίτλους θα έχω δει), καθώς και ένα αντίγραφο του βιογραφικού μου. Μετά από ένα μήνα, αφού συνεδριάσει η αρμόδια επιτροπή, θα λάβω απαντητική επιστολή για την κατάληξη του αιτήματος μου, για το αν δηλαδή θα μπορέσω και με ποιους όρους να ερευνήσω στο αρχείο του ΥΠΕΞ για την πτυχιακή μου εργασία.

Όλη η προαναφερθείσα διαδικασία στα δικά μου μάτια φαίνεται τρομερά χρονοβόρα, σύνθετη και σε κάποια σημεία της άσκοπη. Πραγματικά σ’ αυτή τη χώρα κάνουμε ότι μπορούμε για να δυσχεράνουμε -εκτός όλων των άλλων και- την έρευνα. Και έπειτα αναρωτιόμαστε κοιτάζοντας ο ένας τον άλλον γιατί όλο και πιο πολλοί Έλληνες φεύγουν για σπουδές ή καριέρα στο εξωτερικό…

Δ. Τζ.

Πέμπτη, Οκτωβρίου 25, 2007

Ποιον ευνοεί η αποσταθεροποίηση;


Πολλές φορές κατά το παρελθόν πολιτικοί παράγοντες έχουν δημοσίως πει ότι αισθάνονται πως το πολιτικό μας σύστημα αποσταθεροποιείται σκόπιμα από εξωθεσμικούς παράγοντες. Όταν όμως μια τέτοιου μια είδους δήλωση γίνεται από έναν πρώην πρόεδρο της Βουλής, έναν άνθρωπο του οποίου η πορεία αναγνωρίζεται διακομματικά, τότε νομίζω ότι πρέπει να ανησυχούμε.

Ο κ. Κακλαμάνης σε χθεσινή του δήλωση ανέφερε εκτός των άλλων τα εξής: «Yπάρχουν σκέψεις που διακινούνται και εν Eλλάδι και εκτός των συνόρων μας, ότι πλέον η χώρα έχει ένα ασθενέστατο πολιτικό σύστημα, ότι θα ήταν ευχής έργο κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα να μην έχει αυτοδυναμία στις εκλογές, να υποχρεωθούν σε μια συγκυβέρνηση. Kαι αν αυτό δεν επιτευχθεί, τότε ίσως θα είναι καλύτερο αυτά τα δύο μεγάλα κόμματα να γίνουν τέσσερα -γιατί να μη γίνουν και έξι;- ώστε να γίνεται εδώ ό,τι και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπου συρράπτονται ιδέες και ιδιοτέλειες». Τα συνέδεσε μάλιστα ευθέως και με τις τελευταίες εξελίξεις στα δύο μεγάλα κόμματα αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Διαπιστώνετε αυτές τις ημέρες τι γίνεται: Aσχολείται η κοινή γνώμη όχι με το τι πολιτικές θέσεις διατυπώνονται στον εσωκομματικό διάλογο του ΠAΣOK, αλλά με το τι ανοησία μπορεί να είπε κάποιος εναντίον κάποιου άλλου. Kαι έχουν αναγορευθεί σε προσωπικότητες είκοσι, τριάντα πρόσωπα, που ξέρουμε ότι ελάχιστοι εξ αυτών έχουν ένα ειδικό πολιτικό βάρος. Tα ανεχόμεθα, όπως ανεχόμεθα να δημιουργείται η εντύπωση ότι είναι μείζον θέμα πως δέκα βουλευτές της NΔ έχουν μία άποψη – όπως δικαιούνται και οφείλουν κατά το Σύνταγμα να έχουν άποψη».

Θαρρώ πως τα όσα είπε ο κ. Κακλαμάνης θα πρέπει να μας προβληματίσουν πολύ. Αν πράγματι υπάρχουν παράγοντες (επιχειρηματικοί;) που θεωρούν ότι τα συμφέροντα τους εξυπηρετούνται καλύτερα εν μέσω πολιτικής αστάθειας, θα είχε ενδιαφέρον να μάθουμε αφενός ποιοί είναι και αφετέρου ποια τα κίνητρα τους. Επίσης, θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον να μάθουμε με ποιους τρόπους προσπαθούν να επιτύχουν αυτή την αποσταθεροποίηση.

Βεβαίως υπάρχει και το (ακραίο κατά τη γνώμη μου) σενάριο τα όσα είπε ο πρώην πρόεδρος της Βουλής να είναι δημιουργήματα της φαντασίας του. Αλλά πραγματικά δεν μπορώ να βρω έναν πειστικό λόγο για τον οποίο ο κ. Κακλαμάνης θα έλεγε κάτι τέτοιο χωρίς να ισχύει, υπερασπιζόμενος παράλληλα και τη ΝΔ.

Είναι δεδομένο ότι το πολιτικό σύστημα που έχουμε θα μπορούσε να είναι απείρως καλύτερο. Τα κόμματα μας θα μπορούσαν να είχαν πολύ πιο φρέσκες ιδέες και ρηξικέλευθες επιλογές στα μείζονα προβλήματα της χώρας. Τα πρόσωπα που θα εφάρμοζαν αυτές τις πολιτικές να ήταν λιγότερο φθαρμένα κοκ. Όμως, όταν βλέπω ότι κάποιοι εξωθεσμικοί παράγοντες προσπαθούν να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα τους με αθέμιτο τρόπο εναντίον των πολιτικών μας φορέων αισθάνομαι την ανάγκη να στηρίξω το μετριότατο αυτό πολιτικό σύστημα.

Δ. Τζ.

Τετάρτη, Οκτωβρίου 24, 2007

Ο θαυμαστός κόσμος του διαδικτύου…


Όταν η Υπηρεσία Προηγμένων Αμυντικών Ερευνών του υπουργείου Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών έθετε τα θεμέλια του διαδικτύου στις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι πιο πολλοί πίστεψαν ότι πρόκειται για ένα ακόμα φαινόμενο του «συρμού» (trend). Κι όμως, σχεδόν εικοσιπέντε χρόνια μετά, το Internet όχι μόνο δεν αποτελεί παρελθόν, αλλά αντιθέτως αποτελεί το παρόν και σίγουρα έχει θέση και στο μέλλον της ανθρωπότητας. Κάποιοι, υπερβάλλοντας ίσως, το χαρακτήρισαν ως τη μεγαλύτερη εφεύρεση της ανθρωπότητας μετά την γραφή και την τυπογραφία. Ίσως αυτή η άποψη να μην απέχει τελικά και πολύ από την πραγματικότητα.

Σήμερα το διαδίκτυο είναι παντού. Μέσω αυτού μπορείς να κάνεις τα πάντα και αν δεν ξέρεις να το χρησιμοποιήσεις είναι σίγουρο ότι «χάνεις» πράγματα. Στα τεχνολογικώς προηγμένα κράτη του κόσμου το σύνολο σχεδόν των υπηρεσιών που προσφέρει το κράτος στους πολίτες παρέχεται μέσω του internet (ηλεκτρονική διακυβέρνηση). Επίσης μπορείς να συνδιαλλαγείς με πλήθος φορέων, να κάνεις τις τραπεζικές σου συναλλαγές κλπ. Πέραν τούτου, είναι πανεύκολο να αγοράσεις το αγαπημένο σου βιβλίο, cd ή dvd και μάλιστα κατά κανόνα εξοικονομώντας χρήματα εν συγκρίσει με το «αναλογικό» βιβλιοπωλείο.

Ακόμη, προσφέρονται υπηρεσίες που δεν υπάρχουν στην ελληνική αγορά. Ηλεκτρονικοί εκδοτικοί οίκοι, όπως το lulu.com εκδίδουν το βιβλίο σου, χωρίς να το λογοκρίνουν και μάλιστα με προνομιακούς όρους για το συγγραφέα. Σε άλλα sites μπορείς να ξανασμίξεις με τους παλιούς σου συμμαθητές (facebook, hi5), να δημοσιεύσεις ελεύθερα και δωρεάν τα κείμενα σου, ανταλλάσοντας απόψεις πάνω σε αυτά (blog). Επίσης, μπορείς να βρεις πληροφορίες για οτιδήποτε σε ενδιαφέρει μέσω ηλεκτρονικών εγκυκλοπαιδειών, αλλά και μηχανών αναζήτησης όπως η google. Και η λίστα δεν έχει τελειωμό.

Φυσικά υπάρχει και η άλλη άποψη του νομίσματος. Πολλοί υποστηρίζουν ότι το διαδίκτυο είναι εξαιρετικά εθιστικό και απρόσωπο και ότι ελλοχεύουν πολλοί κίνδυνοι αν το χρησιμοποιείς. Από το να σου «κλέψουν» τον αριθμό της πιστωτικής κάρτας ενώ ψωνίζεις σε κάποιο διαδικτυακό «κατάστημα», μέχρι το να εθιστείς και να αποκτήσεις αντικοινωνικές συμπεριφορές.

Είναι σίγουρο ότι μερικές από τις προαναφερθείσες αιτιάσεις έχουν βάση. Και δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Μια τόσο μεγάλη πλατφόρμα όπως το διαδίκτυο είναι μικρογραφία της κοινωνίας. Εκεί θα βρεις όλων των ειδών τους ανθρώπους και τις υπηρεσίες. Έπειτα εναπόκειται σε σένα να κάνεις σωστή χρήση, να μην εθιστείς στους –πολλούς είναι η αλήθεια πειρασμούς του– και να εκμεταλλεύεσαι στο έπακρο τα πλεονεκτήματα που αυτό σου δίνει. Και τα τελευταία είναι πολλά…

Δ. Τζ.

Τρίτη, Οκτωβρίου 23, 2007

Ενόψει της παρέλασης της 28ης Οκτωβρίου


Καθώς πλησιάζει ο εορτασμός (και η παρέλαση) της 28ης Οκτωβρίου ανακαλώ στη μνήμη μου τα όσα συνέβησαν τα προηγούμενα χρόνια. Θα θυμόσαστε ότι ορισμένοι αριστούχοι μαθητές που έτυχε να είναι και αλλοδαποί κλήθηκαν βάση της ισχύουσας διάταξης να σηκώσουν τη σημαία στην παρέλαση. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την αντίδραση ορισμένων παραγόντων της κοινωνικοπολιτικής ζωής.

Να ξεκαθαρίσω κάτι. Δε θεωρώ ότι η καλύτερη επιβράβευση για έναν αριστούχο μαθήτη, κυρίως όταν προέρχεται από άλλη χώρα, είναι το να σηκώνει τη σημαία στις παρελάσεις. Ίσως να ήταν πιο λογικό να έχει θεσμοθετηθεί κάποιου άλλου είδους επιβράβευση, η οποία να έχει όχι εθνικά χαρακτηριστικά (σημαία), αλλά να συνδέεται κάπως με τις επιδόσεις του στο σχολείο (π.χ. ένα laptop) . Όμως, εφόσον υπάρχει η ισχύουσα διάταξη που του δίνει αυτό το δικαίωμα και -κυρίως- όταν ο ίδιος ο μαθητής αισθάνεται περήφανος που το κάνει αυτό μου είναι δύσκολο να αντιληφθώ γιατί δεν πρέπει να το αποδεχθούμε και γιατί όχι και να το χειροκροτήσουμε.

Φαίνεται, ότι τα τελευταία χρόνια η ακροδεξιά κοινωνικοπολιτικά αυξάνει τις δυνάμεις της. Οι ιδέες της γίνονται αποδεκτές από ένα μικρό, αλλά όχι αμελητέο πια κομμάτι του πληθυσμού. Αυτό συμβαίνει και στο θέμα της σημαίας. Το πιο καλό που έχουμε να κάνουμε εμείς οι υπόλοιποι είναι να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να μην ακολουθήσουμε τις κραυγές της άλλης πλευράς...

Δ. Τζ.

Κυριακή, Οκτωβρίου 21, 2007

Το “unfair” του κ. Βύρωνα Πολύδωρα


Ο κ. Βύρων Πολύδωρας είχε την τύχη να βρεθεί την προηγούμενη τετραετία διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας σε θέσεις ευθύνης. Αρχικά ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος και μετά τον ανασχηματισμό του Φεβρουαρίου του 2006 ως υπουργός Δημοσίας Τάξεως, μέχρι τον περασμένο μήνα. Θα περίμενε λοιπόν κανείς ότι ο τέως υπουργός –παρά την πικρία που πιθανώς έχει για τη μη αξιοποίηση του– δε θα δημιουργούσε προβλήματα στην κόμμα του, λόγω της εμπιστοσύνης που του έδειξε όλα αυτά τα χρόνια ο πρωθυπουργός.

Όσοι περίμεναν μια στάση ευθύνης απέναντι στην παράταξη με την οποία ο κ. Πολύδωρας πολιτεύεται, μάλλον διαψεύδονται με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο. Δίνοντας συνεντεύξεις στα Κυριακάτικα φύλλα τριών(!) εφημερίδων μιλάει με πολύ σκληρά λόγια για το πρωθυπουργικό περιβάλλον και εμμέσως για τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Υποστηρίζει (στο «Βήμα») ότι τα media τον πολέμησαν, κι ότι «ο Καραμανλής και τα φερέφωνα του διέρρεαν πως προκάλεσα μεγάλη ζημιά στην παράταξη». Μάλιστα σε άλλη δήλωση του στην εφημερίδα «Παρόν» λέει για τη μη είσοδο του στην κυβέρνηση: «Δεν το περίμενα από τον Καραμανλή. Είναι μεγίστη, τρισμέγιστη η ...».

Η στάση του κ. Πολύδωρα μοιάζει σχεδόν ανεξήγητη. Συνήθως οι πολιτικοί ακόμα κι όταν είναι πολύ πικραμένοι από τις αποφάσεις των πολιτικών τους προϊσταμένων, είναι εξαιρετικά φειδωλοί στο τι και κυρίως στο πώς και πότε το λένε. Μοιάζει ανεξήγητη, ωστόσο δεν είναι. Για το ότι ο κ. Βύρων Πολύδωρας ενεργεί έτσι τρία πράγματα μπορεί να συμβαίνουν:
α. Ως υποψήφιος αρχηγός της ΝΔ το 1997 και αντίπαλος τότε του σημερινού πρωθυπουργού έχει ακόμα μια πικρία για το ότι δεν εξελέγη εκείνος πρόεδρος του κόμματος
β. Παίρνει την εκδίκηση του για το γεγονός ότι, όπως ο ίδιος λέει, δεν είχε τη στήριξη που περίμενε από του Μαξίμου
γ. Ακολουθεί μια προσωπική στρατηγική έχοντας κατά νουν τη δημιουργία νέου πολιτικού φορέα (κάτι που πάντως δε διαψεύδεται από τον ίδιο).
Και τα τρία σενάρια έχουν έντονο το στοιχείο της προσωπικής στρατηγικής και πάντως επεξηγούν πολλά για τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται σήμερα ο πρώην υπουργός. Ωστόσο, όποιο από τα σενάρια κι αν ισχύει, η συμπεριφορά του κ. Πολύδωρα αφήνει μια πικρή γεύση. Όσα χρόνια κατείχε θέσης ευθύνης δεν αντιδρούσε με ακραίο τρόπο και δεν ασκούσε κανενός είδους κριτική στον πρωθυπουργό. Η άδικη απέναντι του στάση από πλευράς Μαξίμου άρχισε, άραγε, μετά τις εκλογές;

Εδώ θέλω να σημειώσω κάτι προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. Άλλο πράγμα είναι η απόλυτη (κακώς εννοούμενη) κομματική πειθαρχία και άλλο το να συμφωνείς σε βασικές, προγραμματικού τύπου θέσεις με τον κομματικό φορέα που είσαι ενταγμένος. Γιατί αν πράγματι ο κ. Πολύδωρας αισθάνεται τόσο μακριά ιδεολογικοπολιτικά από τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση του και εννοεί τα όσα λέει το καλύτερο που έχει να κάνει τόσο για την ΝΔ όσο κυρίως γι’ αυτόν είναι να παραιτηθεί…

Δ. Τζ.

Σάββατο, Οκτωβρίου 20, 2007

Τα αρχεία των εφημερίδων

«Ως αρχείο ορίζεται το σύνολο των τεκμηρίων, το οποίο έχει δεχθεί ή παραγάγει ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του». Από αυτό τον ορισμό της έννοιας αρχείο, αντιλαμβανόμαστε ότι το τελευταίο παράγεται φυσικά, μέσω των καθημερινών μας δραστηριοτήτων. Ως εκ τούτου, θα έπρεπε η πρόσβαση σε αυτό (τουλάχιστον στο κομμάτι το οποίο δεν έχει χαρακτηριστεί απόρρητο για ιατρικούς ή άλλους λόγους) να είναι ελεύθερη για το κοινό.

Αφορμή για αυτές τις σκέψεις είναι ο τρόπος διαχείρισης των αρχείων τους (ενεργών ή ιστορικών) από μερικές από τις σημαντικότερες εφημερίδες του κόσμου. Οι "New York Times" αποφάσισαν από τα μέσα Σεπτεμβρίου να διαθέτουν δωρεάν το μεγαλύτερο κομμάτι του ιστορικού τους αρχείου, μέσω του διαδικτύου. Μέχρι πρότινος, όποιος ήθελε να έχει πρόσβαση στο υλικό αυτό έπρεπε να πληρώνει ετήσια συνδρομή 50 δολαρίων. Φυσικά, η απόφαση αυτή ελήφθη μετά από οικονομικές μελέτες. Όπως εξηγεί η Vivian Schiller , γενική διευθύντρια του διαδικτυακού τόπου της εφημερίδας (http://www.nyt.com/) «απελευθερώνοντας εκατομμύρια νέα ντοκουμέντα, σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή μας ανάπτυξη, θα δημιουργηθεί ένα νέο ρεύμα εσόδων, που θα υπερβεί κατά πολύ τα έσοδα από συνδρομές». Το παράδειγμα των "NYT" πιθανότατα θα ακολουθήσουν και η "Wall Street Journal" καθώς και οι "Financial Times".

Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, όπως μας ενημερώνει ο βρετανικός "Guardian", και ο "Economist" αποφάσισε να κάνει τα αρχεία του προσβάσιμα στο κοινό. Με μια, όμως, βασική διαφορά: στις 600.000 σελίδες του αρχείου του περιοδικού θα έχουν πρόσβαση μόνον όσοι γίνουν συνδρομητές στην αντίστοιχη υπηρεσία. Το ίδιο σχεδιάζουν να κάνουν και οι εφημερίδες "Guardian" και "Observer".

Είναι εμφανές ότι οι εφημερίδες και τα περιοδικά έχουν χωριστεί σε αυτές που πιστεύουν ότι τα έσοδα από τις διαφημίσεις θα είναι πολύ περισσότερα από αυτά των συνδρομών στις αντίστοιχες υπηρεσίες και σε αυτές που πιστεύουν ότι η μεγιστοποίηση των κερδών τους θα γίνει μέσω των συνδρομητικών υπηρεσιών. Κάπου στη μέση υπάρχει και ο αναγνώστης, αυτός που η καθημερινότητα του έχει γίνει είδηση στις σελίδες των εφημερίδων. Και θέλει να έχει ελεύθερη πρόσβαση στο υλικό αυτό.

Οι αρχειονόμοι για να δείξουν τη σημασία της διατήρησης ακέραιων των αρχείων χρησιμοποιούν μια παροιμοιώδη φράση, η οποία αντίκειται σε ένα από τα βασικότερα αξιώματα των μαθηματικών. Λένε ότι «το όλον είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του». Αν λοιπόν λείπει έστω και ένα κομμάτι του πάζλ, δε θα καταφέρουμε να εξαντλήσουμε ποτέ την πληροφόρησή μας πάνω σε αυτό που διαβάζουμε...

Δ. Τζ.

Info: Ανδρέας Μπάγιας «Αρχειονομία: Βασικές Έννοιες και Αρχές», Αθήνα 2005, Εκδόσεις Κριτική

Παρασκευή, Οκτωβρίου 19, 2007

Για το περιβάλλον


Η προηγούμενη Δευτέρα ονομάστηκε "Blog Action Day". Bloggers από όλα τα μήκη και πλάτη της γης ένωσαν τις φωνές τους για να μιλήσουν για κάτι που αισθάνονται ότι τους αφορά άμεσα: την προστασία του περιβάλλοντος.

Πριν λίγα μόλις χρόνια, όποιος «τόλμαγε» να μιλήσει για θέματα σχετικά με το περιβάλλον χαρακτηριζόταν περίπου ως γραφικός. Τα τελευταία, όμως, χρόνια όλο και πιο πολλοί πολίτες δείχνουν ευαισθητοποιημένοι για τα θέματα αυτά και με οικολογική συνείδηση. Και το σημαντικότερο, υπάρχουν άνθρωποι με διεθνές κύρος που θέλουν να μιλήσουν για την καταστροφή που συντελείται, συγκεντρώνοντας πάνω τους τα φώτα της δημοσιότητας και μέσω των ΜΜΕ κάνοντας ευρέως γνωστό το πρόβλημα, που είναι μεγάλο και επείγει να κάνουμε κάτι για αυτό.

Εδώ θα μπορούσα να παραθέσω ορισμένους δείκτες, που καταδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος. Δε θα το κάνω. Δε χρειάζεται. Αρκεί να κοιτάξει κανείς γύρω του. Το 20% των Ελληνικών δασών δεν υπάρχει πια μετά τις πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού. Σε περιοχές της χώρας άνθρωποι πίνουν μολυσμένο (επικίνδυνο) νερό, επειδή τα σπίτια τους γειτνιάζουν με εργοστάσια. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι εμφανής παντού. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι μόνο ένα σημάδι της συντελούμενης καταστροφής.

Δεν αρκεί βέβαια να θεωρητικολογούμε για το περιβάλλον. Το πρώτο βήμα είναι η διάγνωση του προβλήματος. Έπειτα ακολουθεί η δράση. Δεν πρέπει να περιμένουμε τις κυβερνήσεις για να κινηθόυμε. Πρέπει έμεις, οι πολίτες να πάρουμε την πρωτοβουλία. Μερικά απλά βήματα: Ας ανακυκλώνουμε τις εφημερίδες και τα περιοδικά που διαβάζουμε, τα κουτάκια των αναψυκτικών. Ας μην πετάμε τα σκουπίδια μας όπου να 'ναι. Ας παίρνουμε που και που το μετρό αντί για το αυτοκίνητο. Καμιά φορά τα μικρά, καθημερινά και (σχεδόν) αυτονόητα πράγματα είναι αρκετά...

Δ. Τζ.

Πέμπτη, Οκτωβρίου 18, 2007

Η εργασιακή ανασφάλεια των νέων


Τα στοιχεία από το Ευρωβαρόμετρο της άνοιξης του 2007 καταδεικνύουν το μέγεθος και τη βαρύτητα του προβλήματος. Για τους Έλληνες, η ανεργία είναι το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας σε ποσοστό 51%, όταν στην ΕΕ των «27» αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα για το 34% των πολιτών. Το στατιστικό αυτό στοιχείο επιβεβαιώνεται και από παλαιότερες μετρήσεις του Ευρωβαρόμετρου. Αν και η έρευνα αυτή δε μας δείχνει πως διάκεινται απέναντι στο πρόβλημα οι διάφορες ηλικιακές ομάδες, είναι προφανές ότι οι νέοι αισθάνονται μεγαλύτερη εργασιακή ανασφάλεια.

Σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) που έγινε σε αποφοίτους των τμημάτων Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών των ετών '90-'91 και '93-'94, στα πρώτα εργασιακά χρόνια «η εικόνα που έχουν διαμορφώσει οι απόφοιτοι για το εργασιακή τους πορεία δεν είναι ιδιαίτερα θετική αφού λιγότεροι από τους μισούς απόφοιτους δηλώνουν ότι είναι ικανοποιημένοι ή σχετικά κοντά σε αυτό που θα επιθυμούσαν».
Το πρόβλημα τοποθετείται κυρίως στην έλλειψη ίσων ευκαιριών. Οι απόφοιτοι αισθάνονται απογοήτευση για το γεγονός ότι κυρίαρχο ρόλο στην επαγγελματική ανέλιξη παίζουν οι γνωριμίες, αλλά και διότι θεωρούν ότι το κράτος δε δίνει ίσες ευκαιρίες σε όλους.

Όμως εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει και η γνώμη ορισμένων νέων ανθρώπων που βρίσκονται στο τελευταίο έτος της σχολής τους και ετοιμάζονται να βγουν -ή έχουν ήδη βγει- στην αγορά εργασίας. Ο Γιάννης είναι τελειόφοιτος του τμήματος Βιβλιοθηκονομίας στο ΤΕΙ Αθήνας και δουλεύει ως φύλακας στην Ακρόπολη. Θεωρεί ότι επαγγελματική σιγουριά μπορεί να βρει κανείς κυρίως στον δημόσιο τομέα, γι' αυτό και ο στόχος του είναι να μονιμοποιηθεί εκεί. Ο Στέλιος βρίσκεται στο τελευταίο έτος στο τμήμα Πληροφορικής στο ΤΕΙ Αθήνας. Έχει δουλέψει μέχρι σήμερα σε διάφορα πόστα, κυρίως part - time. Θεωρεί ότι -λόγω και των απαραίτητων σήμερα μεταπτυχιακών σπουδών- δεν υπάρχει περίπτωση να βρει κανείς εύκολα σταθερή δουλειά στα πλαίσια των ενδιαφερόντων του και των σπουδών του πριν τα 30.
Τέλος, ο Δημήτρης, ασκούμενος δικηγόρος και τελειόφοιτος της Νομικής Αθηνών, πιστεύει ότι στον τομέα του το σημαντικότερο είναι το πότε θα καταφέρεις «να ανοίξεις τα φτερά σου». Δηλαδή, να είσαι σε θέση να σου εμπιστεύονται δικαστικές υποθέσεις, αλλά και -ακόμα καλύτερα- να ανοίξεις το δικό σου δικηγορικό γραφείο, κάτι που προϋποθέτει κάποιο χρονικό διάστημα προεργασίας, αλλά και ένα σημαντικό χρηματικό ποσό.

Από όλα τα παραπάνω, μπορούμε να δούμε το πόσα ρευστά φαίνονται τα πράγματα στο επίπεδο αναζήτησης εργασίας στα μάτια των σημερινών 22αρηδων. Στέκονται κριτικά απέναντι στην έλλειψη ίσων ευκαιριών από πλευράς κράτους, αλλά επενδύουν στη σιγουριά που το δημόσιο προσφέρει. Πιστεύουν ότι οι παραπάνω τίτλοι θα τους βοηθήσουν να «ανοίξουν τα φτερά τους», αλλά όχι πριν τα 30. Αισθάνονται ανασφαλείς, αλλά κατά βάθος ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να απασχοληθούν σε κλάδο που σχετίζεται με τις σπουδές και τα ενδιαφέροντα τους...

Δ. Τζ.

Info: Eurobarometer (http://www.europa.eu/), Χ. Κασίμης «Διαδικασίες Ενσωμάτωσης των Νέων στην Αγορά Εργασίας: Η περίπτωση των απόφοιτων Κοινωνικών Επιστημών της Ανώτατης Εκπαίδευσης» (ΕΚΚΕ: http://www.ekke.gr/)

Τετάρτη, Οκτωβρίου 17, 2007

Περί δημοσιογραφίας


Όταν κάποιος ρωτήσει ένα τελειόφοιτο Λυκείου για το τι θέλει να σπουδάσει, η απάντηση που παίρνει πιο συχνά (μετά ίσως από Νομική και Ιατρική) είναι δημοσιογραφία. Στα αλήθεια, όμως, πόσοι από εκείνους που θέλουν να σπουδάσουν Δημοσιογραφία ή -για να το θέσω πιο ευρύτερα- που θέλουν να δουλέψουν ως δημοσιογράφοι, μπορούν να αιτιολογήσουν πειστικά την απάντησή τους;

Παρατηρώ συχνά ότι πολλοί από όσους θέλουν να σπουδάσουν δημοσιογραφία, θεωρούν ότι τα πράγματα είναι πολύ απλά: ότι πρόκειται για μια «εύκολη» δουλειά, με καλές προσβάσεις και πολλές γνωριμίες. Άλλοι θέλουν να δουλέψουν στο χώρο των media μόνο και μόνο για να βγουν στο «γυαλί». Άλλοι για να έχουν την ευκαιρία να πίνουν καφέ με τον τάδε ή το δείνα πολιτικό στο Da Cappo.

Τα πράγματα ασφαλώς και δεν είναι έτσι. Από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω, η δημοσιογραφία είναι ένα σχετικά κορεσμένο επάγγελμα, με δύσκολο (έως απάνθρωπο, ορισμένες φορές) ωράριο και όχι θέλει πολύ όρεξη, επιμονή και υπομονή. Είναι μια δουλειά, που όπως μου είπε κάποιος «πρέπει να έχεις κατά νουν ότι μπορεί να κάνεις πολύ καιρό να δεις τους φίλους σου».

Φυσικά, όσα προανέφερα δεν αφορούν κατ' ανάγκην αποκλειστικά το χώρο των ΜΜΕ, αλλά μπορούν να αναχθούν και σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Πολλά είναι τα επαγγέλματα που άλλη είναι η βιτρίνα και άλλο το... «υπόγειο». Αυτό που συμβαίνει με τη δημοσιογραφία είναι, ίσως, μια ακόμα απόδειξη της αποθέωσης της εικόνας και του θεαθήναι έναντι της ουσίας των πραγμάτων...

Δ. Τζ.

Δευτέρα, Οκτωβρίου 15, 2007

Παραδομένος στις ορέξεις των media…

Σκίτσο του Αντρέα Πετρουλάκη («Καθημερινή» 11।10.2007)

Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ως δημόσιο πρόσωπο έχει πολλές συμπάθειες και πολλές αντιπάθειες. Παρόλαυτα, αυτές τις μέρες της σκληρής δοκιμασίας του, σχεδόν όλοι οι Έλληνες πολίτες είναι κοντά του, ασχέτως αν τον συμπαθούν ή όχι, αν είναι θρήσκοι κοκ.

Σε αυτή, λοιπόν, τη δυσκολότερη περίοδο της ζωής του, τα ΜΜΕ πραγματικά «κανιβαλίζουν» πάνω απ’ το κρεβάτι του. Εκπομπές με ειδήμονες και μη, δελτία «ειδήσεων» και πάσης φύσεως talk shows, παραβιάζουν κάθε είδους έννοια του ιατρικού απορρήτου (η έννοια της ιδιωτικότητας έχει χαθεί προ πολλού για τα media) και «αποφαίνονται» για το «μέλλον» του εν είδει ιατρικού τηλε-συμβουλίου. Όμως, οι μεγαλοδημοσιογράφοι και οι τηλε-μαϊντανοί δεν είναι μόνοι σ’ αυτό τους το εγχείρημα. Συνεπικουρούνται και από ανώτατους ιεράρχες, άσπονδους (ή μη) φίλους του κ. Χριστόδουλου.

Φυσικά αυτή δεν είναι η πρώτη, ούτε προφανώς και η τελευταία φορά που τα ΜΜΕ εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο. Κάποιοι άλλοι υπενθυμίζουν ότι ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος επέτρεψε την είσοδο των τηλεοπτικών συνεργείων στους ναούς, ως εκ τούτου το «σενάριο» που ζούμε σήμερα ήταν προδιαγεγραμμένο.

Όπως και να έχει το θέμα, είναι τουλάχιστον λυπηρό να βλέπεις σχεδόν σε όλα τα κανάλια συζητήσεις οι οποίες πέρα από το ότι δεν οδηγούν πουθενά και θίγουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, είναι και προσβλητικές για το επάγγελμα (ή λειτούργημα) της δημοσιογραφίας. Ευτυχώς, για μια ακόμα φορά, η πλειονότητα των έντυπων μέσων (δηλ. των εφημερίδων) κρατούν τη σημαία της δημοσιογραφικής αξιοπρέπειας σχετικά ψηλά…

Δ. Τζ.

Κυριακή, Οκτωβρίου 14, 2007

Επιβράβευση του εξτρεμισμού;

Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ ήταν οι δύο κοινοβουλευτικές πολιτικές δυνάμεις οι οποίες επένδυσαν την πολιτική του επιβίωση ο πρώτος, την κατακόρυφη αύξηση των δυνάμεων του το δεύτερο, στο θέμα των μεταρρυθμίσεων στα πανεπιστήμια. Πολλές φορές, μάλιστα, επιδίωξαν την επίτευξη του στόχου τους παραβιάζοντας κάθε όριο νομιμότητας και κοινής λογικής.

Ήταν ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ εκείνος που διαμαρτυρόταν έξω απ’ τη ΓΑΔΑ, για να αφεθούν ελεύθεροι άνθρωποι που καμία σχέση δεν είχαν με τα πανεπιστημιακά πράγματα. Ήταν αυτές οι δυνάμεις της Αριστεράς οι οποίες έκλεισαν με το έτσι θέλω και με επίφαση δημοκρατικών διαδικασιών (βλ. συνελεύσεις – παρωδία) τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, κατά παράβαση του Συντάγματος, το οποίο ορίζει την ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση και την πληροφορία, η οποία εκείνες τις μέρες ήταν αδύνατη.

Δεν είναι, φυσικά, άμοιρα ευθυνών και τα δύο μεγαλύτερα κόμματα για την όλη κατάσταση. Το ΠΑΣΟΚ με την επαμφοτερίζουσα στάση του «συμμετέχω – δε συμμετέχω», η δε ΝΔ για την έλλειψη «ελαστικότητας» της τ. υπουργού και γιατί δε προσπάθησε να εξηγήσει με νηφαλιότητα στην κοινωνία το νομοθετικό πλαίσιο. Ότι δηλαδή, δε χάλασε και ο κόσμος αν υπάρχει ένα ανώτατο όριο φοίτησης ν+2 (ουσιαστικά παραπάνω από ν+2 με ορισμένα «παραθυράκια), ότι επιτέλους δεν έχουν κανένα λόγο να εκλέγουν φοιτητές(!) τους καθηγητές, ότι τα «μη κρατικά» πανεπιστήμια θα αναγνωριστούν θέλουμε – δε θέλουμε βάση οδηγίας της Ε.Ε. και ότι το άσυλο πρέπει κάπως να αλλάξει για να μην είναι άσυλο εξω – πανεπιστημιακών αναρχικών δυνάμεων, αλλά άσυλο ιδεών (όπως ήταν κάποτε).

Θα κλείσω με ένα απόσπασμα του άρθρου του κ। Πάσχου Μανδραβέλη στην «Καθημερινή» της 11।10.2007: «Κάποιοι -είτε ονομαστούν “ταραξίες” είτε “προϊόντα της κακούργας κοινωνίας”- χρησιμοποιούν το υπάρχον νομικό πλαίσιο για να καταστρέφουν και δημόσια και ιδιωτική περιουσία. Το πρόβλημα δεν είναι ούτε δεξιό ούτε αριστερό. Είναι υπαρκτό. Η λύση που προκρίνει ο Συνασπισμός είναι «μην αλλάζετε τίποτε. Κάποτε θα αλλάξει ο κόσμος και “τα παιδιά” δεν θα έχουν λόγους να τα καίνε». Αυτό πιθανόν κάποτε να γίνει πραγματικότητα, αλλά βραχυπρόθεσμα κάτι πρέπει να γίνει. Το λογικό είναι να αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο που τοις πράγμασι δίνει άσυλο σε όσους καταστρέφουν. Αν αυτό αποτελεί “δεξιά θέση” τόσο το χειρότερο για την Αριστερά».

Δ. Τζ.

Σάββατο, Οκτωβρίου 13, 2007

Η φθίνουσα ποιότητα της ενημέρωσης

Σε παλαιότερη συνέντευξή του στην «Καθημερινή» ο πρώην Πρόεδρος του Συνασπισμού κ. Νίκος Κωνσταντόπουλος σημείωνε μεταξύ άλλων ότι «η δημοκρατία μας μεταβάλλεται σε μιντιοκρατία». Μ’ αυτή του τη δήλωση ο κ. Κωνσταντόπουλος υπονοούσε τη σταδιακή μετατροπή των ΜΜΕ από φορείς ενημέρωσης σε αυτόκλητους αντικαταστάτες της εκτελεστικής (ενίοτε και της δικαστικής) εξουσίας. Αυτή η μεταβολή στο ρόλο των Μέσων είναι, σαφώς, αλληλένδετη και με τη φθίνουσα ποιότητα της ενημέρωσης.
Στο σημείωμα αυτό θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τρεις βασικές –κατά τη γνώμη μας– συνιστώσες του όλου θέματος: την τηλεοπτική «ζούγκλα», καθώς και την ποιοτική υποβάθμιση των εντύπων, σε συνάρτηση με την επίδραση που ασκεί το επιχειρηματικό συμφέρον πάνω στο μέσο.

Οι τηλεοπτικές «κοκορομαχίες» είναι κάτι το οποίο πουλάει. Για το λόγο αυτό οι καναλάρχες και οι υπεύθυνοι προγράμματος των καναλιών τις έχουν αναγάγει σε ναυαρχίδα του προγράμματος τους. Το σκηνικό γνωστό: υπουργοί βρισκόμενοι σε αμηχανία, αμύνονται απέναντι στον παρουσιαστή – αφέντη, ο οποίος δε διστάζει να κουνάει επιδεικτικά το δάκτυλο στους πολιτικούς του πάνελ. Ο παρουσιαστής – αφέντης συνηθίζει να «λέει τα πράγματα με τ’ όνομα τους», να τα «χώνει σε όλους», θέλοντας με την –υποτιθέμενη– αντικειμενικότητα του να εντυπωσιάσει το αποχαυνωμένο και μπουχτισμένο κοινό.

Άλλες εκπομπές της τηλοψίας, προχωρούν ένα βήμα παραπέρα. Χρησιμοποιώντας κρυφές κάμερες μεταδίδουν αμφιβόλου εγκυρότητας και ίσως μεμονωμένα περιστατικά, τα οποία (αν και ενδείξεις) βαφτίζουν «αποδείξεις», αγνοώντας το αντιδεοντολογικό και το νομικό κομμάτι του θέματος. «Πάνω απ’ όλα είναι η ενημέρωση του πολίτη» σημειώνουν βαυκαλιζόμενοι οι επίδοξοι δικαστές. Άλλοι συνάδελφοί τους –με υλικό το οποίο έχει αποκτηθεί παρανόμως– εκβιάζουν υψηλά ιστάμενους πολίτες κι αν δεν πάρουν το αντάλλαγμα που ‘θέλουν «βγάζουν τ’ άπλυτά τους στη φόρα» και γίνονται ήρωες (ορισμένες, μάλιστα, φορές και εκδότες).

Η τηλεοπτική είναι, δυστυχώς, μόνον μια πτυχή της ενημερωτικής ευτέλειας που μας κατακλύζει καθημερινά. Δυστυχώς υπάρχει και οι έντυπη. Στα πλαίσια του υγιούς(;) ανταγωνισμού τα έντυπα (κυρίως, δε, οι εφημερίδες) προχωρούν σε πάμπολλες –αμφιβόλου ποιότητας και αισθητικής, σ’ ορισμένες περιπτώσεις– «προσφορές». DVD, όχι πάντα κατάλληλα, μουσικά CD, VCD με… συμβουλές πλαστικής χειρουργικής, δωρεάν SMS και γενικότερα υλικό κατά κανόνα όχι έντυπο. Κάπως έτσι τα έντυπα ΜΜΕ εκμαυλίζονται, μεταβάλλουν τον ρόλο ύπαρξής τους. Ρόλος ο οποίος έχει να κάνει με την ποιοτικότερη και βαθύτερη ενημέρωση, απ’ αυτήν που η εντυπωσιοθηρική τηλεόραση προσφέρει.
Μια διαφήμιση κυριακάτικης εφημερίδας στην τηλεόραση θα σας πείσει. Αυτό που προβάλλεται δε είναι έντυπο, άλλα κάτι που δεν αποτελεί φύσει και θέσει μέρος της εφημερίδας.


Κάπου στη μέση όλων όσων προαναφέραμε βρίσκεται και το επιχειρηματικό συμφέρον. Ορισμένοι ιδιοκτήτες μέσων χρησιμοποιούν αθέμιτα τη δύναμη των μέσων τους για να ρίξουν λάσπη σε αντιπάλους τους, να προωθήσουν πολιτικούς τους «φίλους», ακόμα και για να εκβιάσουν την εκάστοτε πολιτική τάξη, σε περίπτωση που τυγχάνει είναι και εργολήπτες. Δημιουργούν, επίσης, εταιρίες φαντάσματα για να μην πληρώνουν τις εισφορές τους στα ασφαλιστικά ταμεία. Τα ζητήματα που ανακύπτουν πολλά: δεοντολογικά, νομικά, σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν να κάνουν ακόμα και με την ποιότητα της δημοκρατίας, εφόσον ο υγιής ανταγωνισμός νοθεύεται.

Για όλα τα παραπάνω, όμως, τι κάνει άραγε η Συντεταγμένη Πολιτεία; Αν όχι τίποτα, τουλάχιστον πολύ λίγα! Προωθεί νομοθετικά πλαίσια είτε με «παραθυράκια», είτε αξιόλογα, τα οποία στη συνέχεια –και για αδιευκρίνιστους λόγους– παίρνει πίσω. Αφήνει το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο μετέωρο (16 χρόνια ιδιωτικής τηλεόρασης και τα κανάλια λειτουργούν ακόμα σε καθεστώς… «προσωρινής αδειοδότησης»). Δεν δίνει στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) το κύρος και τις αρμοδιότητες που πρέπει. Όλα τα παραπάνω συνεπάγονται ή ελλιπή πολιτική βούληση ή συμβιβασμό με τα συμφέροντα. Ειλικρινά, δεν ξέρω ποιο απ’ τα δύο είναι πιο τραγικό…

Βεβαίως και οι ευθύνες των πολιτών είναι εξίσου σημαντικές. Ας μην παραβλέπουμε ότι εκείνοι είναι αυτοί οι οποίοι σε τελική ανάλυση επικροτούν αδιαφανείς, κακόγουστες, προσβλητικές στην κοινή νοημοσύνη μιντιακές προσπάθειες μέσω είτε της τηλεθέασης, είτε της αναγνωσιμότητας. Ο χαρακτηρισμός «τζάμπα θέαμα» για την τηλεόραση, είναι μια εύκολη μεν, φθηνή δε δικαιολογία για την παρακολούθηση προγραμμάτων χαμηλής ποιότητας. Δεν αναιρεί, επ’ ουδενί, τις ευθύνες των πολιτών.

Για την προαναφερθείσα κατάσταση στα μέσα ευθυνόμαστε λίγο πολύ όλοι: οι εκδότες, οι δημοσιογράφοι, οι πολιτικοί, οι πολίτες. Ως εκ τούτου, οι λύσεις σ’ αυτό το μείζονος σημασίας πρόβλημα προϋποθέτουν τη συμμετοχή όλων, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο αν αναλογιστούμε πόσα συμφέροντα υπάρχουν στη μέση. Έτσι το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης πέφτει αναπόφευκτα στο κράτος, το ποίο οφείλει να προστατέψει τον αδύναμο πολίτη απ’ τις αυθαιρεσίες του επιχειρηματία των media.
Και κάτι ακόμα, το οποίο νομίζουμε ότι περιγράφει εύγλωττα το διαμορφωθέν σκηνικό στα ΜΜΕ: Κάποτε λέγαμε ότι τα μέσα ανήκουν στο κοινό τους. Σήμερα αυτή η συνθήκη τείνει να μεταβληθεί. Από δω και στο εξής τα μέσα ανήκουν στους εκδότες τους...

Δ. Τζ.

Νυν και Πρώην

Πολύ κουβέντα γίνεται συνήθως αναφορικά με τις σκέψεις ενός αρχηγού κράτους λίγο πριν από έναν ανασχηματισμό, μια εκλογική αναμέτρηση ή μια κρίσιμη εκλογική απόφαση. Ωστόσο, λίγοι αναλυτές έχουν αποπειραθεί να «ακτινογραφήσουν» την πλέον ανθρώπινη των στιγμών ενός ηγέτη: τη στιγμή της παραίτησης, τη μετεχμιακή αυτή φάση μεταξύ του να είναι κάποιος «νυν» και «τέως».

Αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις είναι η πρόσφατη αποχώρηση του Tony Blair από την πρωθυπουργία της Μ. Βρετανίας, αλλά και το τέλος της 40χρονης πολιτικής καριέρας του τ. προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας Jaques Chirac. Δύο ανθρώπων με ισχυρές προσωπικότητες και αδιαμφισβήτητες πολιτικές ικανότητες, με φανατικούς οπαδούς, αλλά και φανατικούς εχθρούς, που για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, εγκαταλείπουν την εξουσία.

Ομολογώ ότι –προσπαθώντας να μπω στο μυαλό ενός πολιτικού– πάντοτε σκεφτόμουν με δέος τη στιγμή της αναγγελίας της παραίτησης ενός αρχηγού κράτους, ενός υπουργού, ενός κρατικού αξιωματούχου. Είναι η στιγμή που ενδοσκοπεί, μετανιώνει για πράγματα που είτε έκανε, είτε δεν έκανε, σκέφτεται πως ίσως τα πράγματα να ήταν αλλιώς αν…, προβληματίζεται για το αύριο. Εξισώνεται εκείνη την ώρα ο ανώτατος αξιωματούχος με το μέσο «θνητό».

Απ’ την άλλη πρέπει να είναι μεγάλη η αδημονία, η ανυπομονησία ενός μέλλοντος πρωθυπουργού, όπως πχ. του επί χρόνια «εν αναμονή» πρωθυπουργού και διαδόχου του T. Blair, Gordon Brown. Σίγουρα θα κάνει σχέδια επί χάρτου για τον τρόπο με τον οποίο θα κυβερνήσει, για το ποιους θα «υπουργοποιήσει» και προς τα ποια κατεύθυνση θα στρίψει το τιμόνι της χώρας.

Τελικά καταλήγω στη σκέψη ότι τα αξιώματα έρχονται και παρέρχονται, οι «νυν» γίνονται «πρώην» χωρίς να το πολυκαταλάβουν, και η (πολιτική) ζωή συνεχίζει τους κύκλους της. Αυτό που μένει στο βάθος είναι ο άνθρωπος, λιγότερο δυνατός, χωρίς τη δύναμη της εξουσίας και την κυρίαρχη εμφάνιση που του προσδίδει ο πρωθυπουργικός θώκος.

Δ. Τζ.

Παρασκευή, Οκτωβρίου 12, 2007

Παθογένειες

Το προηγούμενο διάστημα έλαβαν χώρα συζητήσεις στους πανεπιστημιακούς κύκλους, σε σχέση με την προωθούμενη από το υπουργείο Παιδείας μεταρρύθμιση. Ωστόσο, δυστυχώς, φαίνεται ότι δεν έγινε καμία κουβέντα για ορισμένα θέματα που άπτονται της «καθημερινότητας» των φοιτητών.

Αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις αποτέλεσαν δύο περιστατικά που έλαβαν χώρα στη σχολή μου (τμήμα Βιβλιοθηκονομίας, ΤΕΙ Αθήνας) τις προηγούμενες ημέρες και καταδεικνύουν μια γενικότερη, ίσως, παθογένεια στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. Θέλοντας να ελέγξω ποια μαθήματα είχα δηλώσει στο προηγούμενο, χειμερινό, εξάμηνο (η εξεταστική του οποίου έλαβε χώρα τον Ιούνιο, λόγω των καταλήψεων) και έχοντας χάσει τη φωτοτυπία δήλωσης μαθημάτων, ζήτησα αντίγραφό της από τη γραμματεία. Η απάντηση που έλαβα ήταν ότι το αντίγραφο έχει δοθεί και εφόσον το έχασα, δε μπορώ να λάβω άλλο.

Προχωρώντας προς τις αίθουσες διδασκαλίας αντίκρισα για πολλοστή φορά ένα οικείο θέαμα. Φοιτητές του τμήματός μου έχουν –εδώ και χρόνια– «καταλάβει» μια αίθουσα διδασκαλίας, η οποία έχει μετονομαστεί σε «στέκι σπουδαστών». Φυσικά, εκεί δε γίνεται μάθημα αλλά ορισμένοι νέοι άνθρωποι πίνουν καφέ και ακούνε μουσική. Το θέαμα δε θα με ξένιζε τόσο, αν δεν υπήρχε πρόβλημα έλλειψης αιθουσών. Οι διαθέσιμες αίθουσες διδασκαλίας είναι 5 – 6 και πολλές φορές ψάχνουμε χώρο για να κάνουμε μάθημα, ενώ παράλληλα μια αίθουσα δεν χρησιμοποιείται για σπουδαστικούς λόγους!

Έπειτα απ’ όλα αυτά σκέφτομαι ότι ίσως τα πράγματα να ήταν καλύτερα αν είχαμε όλοι μας αντιληφθεί τους ρόλους μας. Οι μεν διοικητικοί να εξυπηρετούν, οι δε φοιτητές να σπουδάζουν…

Δ. Τζ.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 08.08.2007

Πέμπτη, Οκτωβρίου 11, 2007

Υπευθυνότητα και Συναίνεση

Παρατηρώ με εξαιρετικό ενδιαφέρον τις τελευταίες μέρες τα τεκταινόμενα στο ΠΑΣΟΚ, μετά το εκλογικό αποτέλεσμα της 16ης Σεπτεμβρίου. Ομολογουμένως είναι θετικό σε ένα κόμμα να υπάρχουν ζυμώσεις και συζητήσεις για τον ιδεολογικό προσανατολισμό του.

Ταυτόχρονα, όμως, παρατηρείται και μια πρωτοφανής έλλειψη αλληλεγγύης μεταξύ των στελεχών της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Σχεδόν στο σύνολο τους τα στελέχη του κόμματος τάσσονται αναφανδόν υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου, χωρίς να υπάρχει καμία αναμονή για τις «προγραμματικές» τους δηλώσεις.
Το πιο λυπηρό, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι τα περισσότερα στελέχη του κόμματος παρουσιάζονται (εκ των υστέρων) αυτοκριτικά. Αναγνωρίζουν ότι η αντιπολίτευση που άσκησαν τα τελευταία τριάμισι χρόνια ήταν μηδενιστική και χωρίς να αρθρωθεί επ’ ουδενί θετικός πολιτικός λόγος. Το ερώτημα που προκύπτει είναι ότι έπρεπε να έρθει αυτή η ήττα για να αντιληφθούν το ότι η αντιπολίτευση που άσκησαν επί τριάμισι χρόνια δεν ήταν καθόλου υπεύθυνη;

Αν οδηγούμαι σε ένα συμπέρασμα από τις πρόσφατες εκλογές αυτό είναι ότι οι πολίτες έχουν πλέον την ωριμότητα να καταδικάσουν αυτούς που θεωρούν ότι με υπερβολικούς χαρακτηρισμούς (π.χ. κυβέρνηση σικελών, σπείρα) μπορούν να κερδίσουν εκλογές. Αυτό νομίζω ότι πρέπει να το έχει στην άκρη του μυαλού του ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, όποιος και αν είναι. Γιατί μόνο με (στοιχειώδη έστω) συνεννόηση μεταξύ των κομμάτων μπορεί ο τόπος να πάει μπροστά…

Δ. Τζ.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 11.10.2007

Τετάρτη, Οκτωβρίου 10, 2007

Η προστασία του περιβάλλοντος

«Η προστασία του περιβάλλοντος είναι ζήτημα δημοκρατίας». Νομίζω ότι αυτή η αποστροφή του λόγου του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια, στην πρόσφατη δεξίωση για τα 33 χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα, δίνει το στίγμα για το πως οφείλει ο πολίτης να βλέπει τα ζητήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον.

Κατά κοινή ομολογία η Ελλάδα υστερεί σημαντικά έναντι των χωρών της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης στον τομέα της διαχείρισης περιβαλλοντικών κρίσεων. Έχω την άποψη ότι τα αίτια αυτής της υστέρησης είναι διττά: οι προαναφερθείσες χώρες έχουν, αφενός, ένα ολοκληρωμένο πλάνο διαχείρισης περιβαλλοντικών καταστροφών. Σε περιόδους έντονης επικινδυνότητας για πυρκαγιές, πυροσβεστικά αεροσκάφη επιθεωρούν από αέρος τις περιοχές με το μεγαλύτερο κίνδυνο και είναι σε θέση να επέμβουν ανά πάσα στιγμή. Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι μόνο διαχειριστικό, αλλά άπτεται και της γενικότερης παιδείας μας. Δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν φαίνεται να έχουμε αναπτύξει περιβαλλοντική συνείδηση. Ανακυκλώνουμε ελάχιστα, πετάμε τα σκουπίδια οπουδήποτε, αδιαφορούμε για τις συνέπειες των πράξεών μας…

Είναι αλήθεια ότι δεν είναι καθόλου εύκολο να μάθουμε να σεβόμαστε το περιβάλλον από τη μια μέρα στην άλλη. Επίσης, δεν είναι καθόλου εύκολο να μάθουν να λειτουργούν οι πολιτικοί μας σκεπτόμενοι τις μέσο – μακροπρόθεσμες συνέπειες μιας πολιτικής. Ωστόσο, ο κόμπος φαίνεται ότι έχει φτάσει στο χτένι. Ο κίνδυνος ανεπανόρθωτων οικολογικών καταστροφών από την συντελούμενη αποψίλωση των δασών είναι προ των πυλών. Ένα πρώτο επιβεβλημένο βήμα φαντάζει η δημιουργία αυτόνομου υπουργείου Περιβάλλοντος και η στελέχωση του από κατάλληλο πρόσωπο, έτοιμο να έρθει σε ρήξεις με νοοτροπίες και συμφέροντα, αλλά με δεδομένη την ευρεία στήριξη της κοινωνίας.

Δ. Τζ.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» στις 22.08.2007

Τρίτη, Οκτωβρίου 09, 2007

Όλοι διαφορετικοί - Όλοι ίσοι

Αναμφίβολα ένα από τα ζητήματα που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα επί μονίμου βάσεως, είναι η δυνατότητα παροχής ίσων ευκαιριών μεταξύ των ανθρώπων, ανεξάρτητα από τη φυλετική και εθνική τους προέλευση, τα θρησκευτικά τους «πιστεύω», την αρτιμέλειά ή το φύλο τους. Τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζεται πρόοδος σε όλους τους δείκτες που δίδονται στη δημοσιότητα, αλλά ακόμα είμαστε στα μισά της διαδρομής. Κι αυτό γιατί η πραγματική ισότητα είναι μια διαρκής διαδικασία που άπτεται των καθημερινών μας πρακτικών, ένα ζήτημα πέρα και πάνω από τις στατιστικές, οι οποίες (ας μη το λησμονούμε) δε λένε πάντοτε την αλήθεια. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις υποδηλώνουν και επεξηγούν πολλά.

Σε καθημερινή βάση μπορούμε να διακρίνουμε, ακόμα και στον περίγυρο μας, της διαφορετικής μεταχειρίσεως που τυγχάνουν πολλές φορές οι γυναίκες. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, δεν υποδηλώνεται και από τον χαρακτηρισμού των γυναικών ως «ασθενές φύλου»; Κάποια επαγγέλματα και κάποιες δραστηριότητες θεωρούνται de facto αδύνατον να επιτευχθούν από γυναίκες. Όπως παρατηρούμε, σύμφωνα με στατιστική του ΟΗΕ, οι άνεργες γυναίκες στην Ελλάδα το 2001 έφτασαν το 16, 2% του πληθυσμού, ενώ οι άνεργοι άνδρες το 7, 3%. Την ίδια χρονιά, η εκπροσώπηση των γυναικών στο κοινοβούλιο άγγιζε μόλις το 8%. Τα παραπάνω –ενδεικτικά– στοιχεία καταδεικνύουν στην πράξη την έλλειψη παροχής ίσων ευκαιριών μεταξύ των δύο φύλων. Κάποια απλά βήματα θα μπορούσαν να γίνουν π.χ. μέσω θέσπισης ποσοστώσεων στο κοινοβούλιο και παροχής κινήτρων στις επιχειρήσεις για πρόσληψη νεαρών μητέρων.

Δυστυχώς, η άνιση αντιμετώπιση των γυναικών σε σχέση με τους άνδρες είναι μόνον ένας παράγοντας της έλλειψης παροχής ίσων ευκαιριών. Πολλά μπορεί να πει κανείς και για τα άτομα με αναπηρίες (τα οποία στη Ελλάδα χαρακτηρίζουμε με τον αρνητικά φορτισμένο τίτλο «άτομα με ειδικές ανάγκες»). Και σ’ αυτή την περίπτωση η προσφώνηση δείχνει κάποια πράγματα. Δείχνει ότι οι συνάνθρωποι μας με κινητικά προβλήματα θεωρούνται a priori ανίκανοι να συμμετέχουν στην παραγωγική και κοινωνική διαδικασία. Μεγάλο λάθος! Το ότι κάποιος μπορεί να μην είναι αρτιμελής, το γεγονός καθ’ αυτό δεν υποδηλώνει τίποτα για τις δυνατότητες του. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις άτομα με αναπηρίες λόγω των περιορισμών που αντιμετωπίζουν εξαιτίας των προβλημάτων τους, αναπτύσσουν και εξελίσσουν ιδιαιτέρως άλλους τομείς της προσωπικότητας τους.

Αν στην περίπτωση των γυναικών η λύσεις έως ενός σημείου μπορούν να προωθηθούν μέσω της θεσμοθέτησης κινήτρων, στον θέμα των ατόμων με αναπηρίες τα πράγματα φαίνονται πιο δύσκολα. Το πιο σημαντικό είναι να αναπτύξουμε μια κουλτούρα η οποία να αντιλαμβάνεται και να κατανοεί το διαφορετικό και όχι να του κλείνει την πόρτα κατάμουτρα, δημιουργώντας ένα «σύγχρονο Καιάδα».

Πολλές φορές, ωστόσο, ο «σύγχρονος Καιάδας» δεν αφορά μόνο τους μη αρτιμελείς συνανθρώπους μας, αλλά και τους διαφορετικούς σε επίπεδο θρησκείας, κουλτούρας και εθνικής ή φυλετικής προέλευσης. Ο θρησκευτικός αλλά και εθνικιστικός ριζοσπαστισμός έχει οδηγήσει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια σε γεγονότα δυσάρεστα έως τραγικά. Πέρσι δημοσιεύθηκαν σε μια δανέζικη εφημερίδα σκίτσα τα οποία σατίριζαν τον Μωάμεθ. Στις μουσουλμανικές χώρες που διαδόθηκε το περιστατικό και αναπαρήχθησαν ορισμένα απ’ αυτά τα σκίτσα, η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο. Εκατοντάδες άνθρωποι τραυματίστηκαν και δεκάδες έχασαν τη ζωή τους, στο όνομα αυτού του θρησκευτικού φανατισμού και της συνακόλουθης μισαλλοδοξίας. Κάποιοι μάλιστα μίλησαν για διαφαινόμενο “πόλεμο θρησκειών” «μεταφράζοντας» δήλωση του Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ’, αναφερόμενου στο Ισλάμ με όχι και τόσο κολακευτικά λόγια, αλλά και παρασυρόμενοι από τις ακραίες αντιδράσεις μιας μερίδας μουσουλμάνων.

Εξάλλου, καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζονται πολλοί αλλοεθνείς στη χώρας μας. Δυσκολεύονται να βρουν δουλειά, στέγη ακόμα και να συναναστραφούν, αντιμετωπίζονται με δυσπιστία ακόμα και από την Δικαιοσύνη, ιδίως αν είναι από δυο – τρεις συγκεκριμένες χώρες. Αυτό εν πολλοίς φαίνεται να οφείλεται στα ταμπού που έχουν π.χ. οι Έλληνες και οι Ιταλοί με τους Αλβανούς, οι Γερμανοί με τους Τούρκους κοκ. και όχι τόσο σε γενικευμένες παραβατικές ή αντικοινωνικές συμπεριφορές. Εξάλλου, η παραβατικότητα οφείλεται αποδεδειγμένα σε σύνθετους παράγοντες, όπως χαμηλό βιοτικό επίπεδο, ανεργία, έλλειψη παιδείας και όχι φυσικά στα «γονίδια» ορισμένων λαών ή φυλών που δεν πολυσυμπαθούμε.

Ισότητα ευκαιριών είναι σίγουρα και πολλά ακόμα πέρα από τα παραπάνω. Είναι η δυνατότητα να γράφεις και να διατυπώνεις ελεύθερα τη γνώμη σου. Είναι η πρόσβαση σε καθαρό νερό, τροφή και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Είναι η δυνατότητα να εκλέγεις ανόθευτα αυτόν που θεωρείς ικανότερο να σε κυβερνήσει. Είναι το να ζεις ειρηνικά με τους δίπλα σου, που δε σε χωρίζει και κάτι πέρα από τη διαφορετική γλώσσα, ίσως και την κουλτούρα. Είναι η ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση και η μείωση του αναλφαβητισμού. Είναι και άλλα πολλά.

Εμείς, τι μπορούμε να κάνουμε για να δημιουργήσουμε μια πραγματικότητα με την ισότητα στο επίκεντρο; Πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να μάθουμε να ακούμε και να προσπαθούμε να κατανοήσουμε την διαφορετική προσέγγιση. Πρέπει να μην δεχόμαστε κανενός είδους απολυταρχισμό και βεβαιότητα. Πρέπει να αντιληφθούμε τη διαφορετικότητα ως προοπτική σύνθεσης και δημιουργίας και όχι ως περιβάλλον περιορισμών. Παραφράζοντας το Βολτέρο θα μπορούσαμε να πούμε ότι «μπορεί να διαφωνώ με τις αντιλήψεις και τον τρόπο ζωής σου, αλλά θα αγωνιστώ για το δικαίωμά σου να ακολουθείς αυτά που πιστεύεις».

Δ. Τζ.

Το παρόν άρθρο τιμήθηκε με το 1ο βραβείο γραπτού δημοσιογραφικού κειμένου στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρεπορτάζ «Όλοι διαφορετικοί – Όλοι ίσοι» ,που έγινε υπό την αιγίδα της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και της Γ. Γ. Νέας Γενιάς

Για το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ' Δημοτικού


Τους τελευταίους μήνες έγινε πολύ συζήτηση σε σχέση με το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού. Ως γνωστόν, διατυπώθηκαν από πολλούς αμφιβολίες αναφορικά με την επιστημονική εγκυρότητα ορισμένων στοιχείων του βιβλίου και η επιστημονική κοινότητα χωρίστηκε στα δυο.

Όταν μιλάμε για Ιστορία, γνωρίζουμε εξ αρχής την «ιδιόμορφη» φύση της. Όπως έγραψε ο κ. Γ. Π. Μαλούχος στην «Καθημερινή» της 30.10.2007 «στις κοινωνικές επιστήμες η αποδειξιμότητα δεν έχει την απολυτότητα του πειράματος των φυσικών επιστημών και ειδικά σε πεδία, όπως αυτό, όπου πρόκειται όχι για τεκμηρίωση αλλά για κρίση». Άρα εκ των πραγμάτων, εφόσον επεισέρχεται η προσωπική κρίση και προσέγγιση εξ αντικειμένου θα υπάρχουν αντίθετες απόψεις. Κατά αυτήν την έννοια, και παρότι διαφωνώ σε πολλά απ’ όσα υποστηρίζει η συγγραφική ομάδα του αποσυρθέντος εγχειριδίου, θεωρώ την στάση της πρώην υπουργού εξαιρετικά υπεύθυνη. Όταν υπάρχουν έντονες αντιδράσεις για ένα σχολικό βιβλίο πρέπει να ακολουθηθεί η θεσμική οδός: να υπάρξει, δηλαδή, επαναξιολόγηση του, να γίνουν τυχόν αλλαγές στα σημεία που υπάρχουν ενστάσεις και –ως έσχατη λύση (αν οι διορθώσεις δεν κριθούν ικανοποιητικές από την πλειονότητα της επιστημονικής κοινότητας)– να αποσυρθεί.

Ως εκ τούτου, ίσως να ήταν κάπως βιαστική η απόφαση απόσυρσης ενός βιβλίου που (υποτίθεται ότι) «διορθώθηκε», αλλά δε το είδαμε ποτέ. Ίσως, πάλι, ένα βιβλίο για το οποίο τόση συζήτηση έχει γίνει να πρέπει να γραφεί απ’ την αρχή και με τρόπο που θα διασφαλίζει τουλάχιστον την επιστημονική τεκμηρίωση των όσων περιλαμβάνει.

Δ. Τζ.